Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Kowalski,D.Falcman,Świadomośćaksjologicznaipodmiotowośćetyczna.Analizyiimpresje,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-666-6,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
22
ZamiastwstEpu
zjawiskiprocesówmoralnychaniżeliosocjologiimoralności.Ostatnianazwasu-
gerujestatycznośćfaktówmoralnych,kiedywiadomo,żezapośredniczoneprzez
świadomość–uwikłanewprocesypoznawcze,emocjonalne,wolitywne–oraz
zmienneuwarunkowaniaspołeczneikulturoweniesączymśstałym.Wydajesię,
żelepiejmówićomoralnychzjawiskachiprocesach–sugerującichzmienność,
modalność–niżomoralnościjakotakiej.Pozostającprzyobecnejnomenklatu-
rzeoraztradycji,naszprojektzdefiniowalibyśmyjakowłaściwysocjologiietyki.
Mamyświadomość,żeCzytelnikowinawykłemudomyśleniasocjologicznegonie-
którezprzedstawionychrozwiązańwydadząsięproblematyczne,anawettrudne
dozaakceptowaniaiprzyjęcia.Poważnerozbieżnościidylematypojawiająsięjuż
wsamychzałożeniach–opowiedzieliśmysięwnichzdecydowaniezadziałaniami
dokonującymisięprzyczynnymudzialeświadomościorazdobrowolnymi,nato-
miastortodoksyjnysocjologzechceoponować,zarzucającnamnieujęciewtejfor-
mulewieluaktywnościnieświadomych,albotylkonapołyuświadamianychprzez
podmiot.Filozoficznatradycja,naktórąsiępowołujemy,możeniebyćdlaniego
wystarczającymargumentem.Ztegopowodulepiejchybaumieścićnaszepomysły
wobszarzesocjologiietyki,dziękinazwielepiejeksponującichfilozoficznyrodo-
wód.TerminsocjologiaetykizapożyczamyodF.-A.Isamberta,P.Ladriere’aoraz
J.-P.Terrenoire’a–jestprostymtłumaczeniemnajęzykpolskistosowanegoprzez
nichpojęciasociologiedel’ethique.Wymienieniautorzyzmagalisięzproblemami
podobnymidonaszych–wywołanyprzeznichspórrozpocząłdyskusjętoczonąna
grunciesocjologiifrancuskiejwkońculat70.ubiegłegostulecia,aleniestetynie
zaowocowałwiążącymiustaleniami,któremogłybybyćdlanaspomocą.Zważyw-
szynawielośćokreśleńprzywoływanychwsocjologicznychanalizachproblematyki
moralnej,wksiążceposługujemysiękilkoma.Ponieważwsocjologiipolskiejnaj-
bardziejreprezentatywnymterminemjestsocjologiamoralności,korzystamy
zniegonajczęściej.Tymusilniejzaznaczamynawstępie,żechodzinamopewien
warianttejsocjologii,najlepiejoddawanyprzezpojęciesocjologiaetyki.Kon-
teksttychwytłumaczeńdowodzinieprzemijającejważnościsłówH.-G.Gadamera:
[...]relacjamiędzytworzeniempojęćazwyczajemjęzykowymjestbardzopłynna.
Nawetten,ktosamproponujejakąśterminologię,nietrzymasięjejfaktycznie33.
Osocjologicznejteoriizjawiskiprocesówmoralnychpisaćbędziemywprost
wczęścipoświęconejfenomenologiczno-hermeneutycznejteoriimoralności.
Spójrzmywięcnazakrestreściporuszanychwksiążce.Rozdziałpierwszyto
zapowiadanestudiumterminologicznenadświadomościąaksjologiczną:wskazuje-
mynateoretycznąrozległośćpojęcia,wielośćperspektywjegoujęciaispożytkowu-
jemyjewanaliziemultidyscyplinarnej.Pomimożeniepokazujemyzwiązkówświa-
33H.-G.Gadamer,Historiapojęćjakofilozofia[w:]idem,Rozum...,op.cit.,s.104.
