Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Kowalski,D.Falcman,Świadomośćaksjologicznaipodmiotowośćetyczna.Analizyiimpresje,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-666-6,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
20
ZamiastwstEpu
dokońcauświadamianymprzytejokazjisąokreśloneustaleniafilozofiiklasycznej
oraztradycjikantowskiej,którenajpewniejległyupodstawtychzapisówkodekso-
wych.Filozofiaprawa,aktprawne,praktykasądowniczapozostają,przynajmniej
wkręguEuropykontynentalnej,podsilnymwpływemtradycjiidealistycznych.
Niktniekwestionujerecepcjiwewspółczesnychzapisachprawapoglądówtakich
postaci,jakArystotelesczyI.Kant,wartotojednakdobitniepodkreślić.Zdaniem
M.SzyszkowskiejautorKrytykiczystegorozumuwyznaczyłprzełomwfilozoficz-
nymmyśleniuoprawieiczłowieku,byłmyślicielem,któryoddziałałnażyjących
150latponimtwórcówsystemów.I.Kanturósłdorangilegendy–postaci,bez
którejtrudnowyobrazićsobiefilozofię,takżewspółcześnie–upodabniającsiępod
tymwzględemdoPlatona.Zarozumiałewięc,że„prawdopodobniekażdageneracja
chcemiećswojegowłasnegoKanta”29.Szczególnejwymowynabierająprzytym
stwierdzenia,żetaksilnarecepcjafilozofatotakżeskutekmoralnychwalorówjego
poglądów30.Jednocześniejakobardzozobowiązującemusząbyćodczytywanesło-
waS.Kozyra-Kowalskiego,którywważnymartykulepoświęconymI.Kantowi–
podznamiennymtytułemZemstaspozagrobu–podkreślającdoniosłośćdorobku
niemieckiegofilozofa,wyrzucawspółczesnymbrakrzetelnejorientacjicodojego
stanowisk31.
Wracającdogłównegowątkupodjętychwtymmiejscurozważań–jeśliobiek-
cjianizgorszenianiebudzidepenalizowaniezachowańosóbpsychiczniechorych
orazdzieci–którychniekarzesięumieszczeniemwwięzieniunawetzapopełnienie
zbrodni–podobnychobiekcjiizgorszenianiepowinnobudzićodmawianieimsta-
tusuetycznegopodmiotu.Podmiotetycznyzawszezacośodpowiada,boma
zdolnośćodpowiadaniazaswojeczyny.Dzieci,osobychorepsychicznie
tejzdolnościniemają,przetoichdziałanieniejestprzedmiotemetyki.
Nieinteresujenastakżewtejksiążce.
WbrewC.PopperowiiC.Levi-Straussowi,azgodniezfilozoficznątradycją,
zajmiemysiętylkodziałaniamiświadomymi.Wprzeciwieństwiedoprotagonistów
kulturowejantropologiiorazmetodologiibędąnasinteresowaćwyłącznietespośród
formaktywnościprzedsiębranejprzezczłowieka,któredokonująsięprzyudziale
jegoświadomości,itoformywybrane.Nakładamynaniemianowiciewarunekre-
alizowaniamoralnychnormiwartości–wydzielonycharbitralniezrejestruaksjolo-
gicznychjakościiprzepisównormatywnych.Niezależnieodpewnychwątpliwości
dysponujemypewnymuzusem,któryniektóreznaszychdziałańkażeujmować
jakosuigenerismoralne.Naprzykładniktniezaprotestujeprzedzaliczeniemdo
działańmoralnychheroicznegopoświęceniawłasnegożyciadlaratowaniacudzego,
29ASymposiumonKant[w:]TulaneStudieminPhilosophy,t.3,NewOrlean1954,s.5(cyt.za:
M.Szyszkowska,Uźródeł...,op.cit.,s.10).
30M.Szyszkowska,Uźródeł...,op.cit.,s.10.
31S.Kozyr-Kowalski,Zemstaspozagrobu,„Argumenty”1969,nr15(za:M.Szyszkowska,Uźró-
deł...,op.cit.,s.12).
