Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JacekCzaputowicz
czyutrzymaniaporządkuwewnętrznegointerpretujesięjakoutratę
suwerenności.Wariantemsuwerennościwewnętrznejjestsuwerenność
współzależności,utożsamianazpoziomemkontrolisprawowanejprzez
władzepaństwanadprzepływamitowarów,kapitału,osóbiideiprzez
granice.Zdolnośćdoregulowaniatychprzepływówprzezwspółczesne
państwoograniczająprocesyglobalizacjiiintegracjieuropejskiej.
Suwerennośćmiędzynarodowoprawnadotyczywzajemnegouznania
formalnej,jurysdykcyjnejniezależnościjednostekterytorialnych,czyli
państw,orazprawadozawieraniaporozumieńmiędzynarodowych.Tak
rozumiejątopojęcieprawnicymiędzynarodowi.Natomiastsuwerenność
westfalskadotyczytakiejpolitycznejorganizacjipaństwa,którawyklucza
wpływaktorówzewnętrznychnadanymterytorium.Suwerennepaństwa
sąoddzielnymistrukturamiwładzypolitycznejijedynymiarbitramiwłaści-
wegozachowaniawramachokreślonegoterytorium.Suwerennośćwest-
falskarozumianajestjakonegatywneprawodowykluczeniatego,coobce105.
Poszczególnerodzajesuwerennościnietworząorganicznejcałości,
anaruszeniejednegoniemusioznaczaćnaruszeniapozostałych.Na
przykładzawarcietraktatówjestrównoznacznezzaproszeniemaktorów
zewnętrznychdoangażowaniasięwsprawywewnętrznepaństw,azatem
zograniczeniemsuwerennościwestfalskiej.Dobrowolnepoddaniesię
jurysdykcjiorganówpowołanychwramachEuropejskiejKonwencjiPraw
Człowiekajestograniczeniemsuwerennościwestfalskiej,leczniemiędzy-
narodowoprawnej.Zwiększeniesuwerennościmiędzynarodowoprawnej
umożliwianaruszeniesuwerennościwestfalskiejpoprzezograniczenie
możliwościsprawowaniapełnejkontroliwewnętrznej106.
Wkoncepcjisuwerennościrelacyjnej(relationalsovereignty)suwe-
rennośćnależydoobywateli,którzymająpełnąmożliwośćrealizacji
swoichpreferencjinietylkowramachpaństw,lecztakżepozagranicami,
wmiędzynarodowejwspólnocie.Zobowiązaniapaństwawobecobywateli
rosną,obejmująprawaobywatelskieipolityczneorazprawaekonomicz-
ne,społeczneikulturowe.Suwerennośćrelacyjnamierzonajeststopniem,
wjakimrządtroszczysięoswoichobywateli,chroniącichrównieżpoza
granicamikraju.WodniesieniudoStanówZjednoczonych,Francji
iWielkiejBrytaniimożnaoniejpowiedzieć,żejestznaczna,natomiast
wodniesieniudowieluinnychpaństw-żejestmała107.
Innibadaczewyróżniająsuwerennośćsymboliczną,związanązposłu-
giwaniemsięsymbolaminarodowymi,proceduralno-materialną,doty-
czącązdolnościdosamodzielnegoustalaniapolityki,orazrealną,
105S.D.Krasner,Sovereignty.OrganizedHypocrisy,PrincetonUniversityPress,New
Jersey1999,s.3-4,12-14;idem,CompromisingWestphalia,nInternationalSecurity”
1995,t.20,nr3,s.115-151.
106S.D.Krasner,Sovereignty.OrganizedHypocrisy,op.cit.,s.226.
107H.Stacy,RelationalSovereignty,nStanfordLawReview”2003,t.55,nr3,s.2029-2059.
44
