Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęciesuwerenności
dominacjipaństwczłonkowskichowiększejliczbieludnościiwiększej
liczbieprzedstawicieliwparlamencie.Federacjęcechują:spisana
konstytucja,dwuizbowyparlament,reprezentacjawszystkichczłonków
federacjiwparlamencie,zdecentralizowanawładzawykonawczaoraz
prawodozmianyfederalnejkonstytucji95.
Celemtworzeniafederacjibyłaalbochęćprzeciwstawieniasięzagro-
żeniu,jakwprzypadkunzwiązkuwojennego”Szwajcarii,albodążeniedo
dobrobytu,jakwprzypadkuNiemieciHolandii,alboobateczynniki,jak
wprzypadkuKanadyiStanówZjednoczonych.Badaczewyróżniajątrzy
typyfederacji:modelwestminsterski,występującywWielkiejBrytanii
inatereniedzisiejszejBrytyjskiejWspólnotyNarodów(m.in.Kanada,
Indie,Australia),modelrepublikańsko-prezydencki,m.in.wStanachZjed-
noczonych,orazmodelhybrydowy,łączącyelementyobupowyższych,
np.wNiemczechiAustrii.
Wsystemachfederalnychsuwerennośćjestrealizowanaprzezpaństwo
ijegoczęściskładowe,odpowiedniodoichkompetencjiizadań.Interesy
powszechneisektorowe(funkcjonalne)sązwyklereprezentowanewizbie
niższej,natomiastjednostkiterytorialne-wwyższej.Poziomfederalny
utrzymujebezpośredniezwiązkizobywatelamiimazdolnośćdobezpo-
średniejinterwencjiwsprawachznajdującychsięwjegokompetencjach.
Prawostanowionenapoziomefederalnymniemusibyćratyfikowane
przezpaństwaczłonkowskie,akompetencje,któreniesąexpliciteprzeka-
zanenapoziomfederalny,pozostająprzypaństwachczłonkowskich.Fe-
deracjajestwięcrozwiązanieminstytucjonalnym,któreprzyjmujeformę
suwerennegopaństwairóżnisięodpaństwaunitarnegotym,żerząd
centralnynapodstawiepostanowieńkonstytucyjnychwłączawproces
decyzyjnyjednostkiregionalne.
Częśćbadaczypostrzegasuwerennośćjakoumiejscowionązarównona
poziomiefederalnym,jakiwpaństwachczłonkowskich,któredopiero
razemtworząsuwerennośćpaństwafederalnego96.Inniuznają,żesuwe-
rennośćniemożebyćdzielona;twierdzą,żealbojednopaństwocieszysię
suwerennościąniepodzielnie,albomajągrupapaństw,każdenaswoim
terytorium.Wmomencieutworzeniapaństwafederalnegosuwerenność
przeniesionajestnainstytucjefederalne,natomiastpaństwaczłonkowskie
zachowująkompetencjedoprowadzeniapolitykiwewnętrznej.Stosunki
wramachfederacjisąregulowaneprzezprawokonstytucyjne,anie
międzynarodowe,chociażzdarzasię,żeczęściskładowefederacjiposia-
95A.Lijphart,ConsociationandFederation.ConceptualandEmpiricalLinks,nCanadian
JournalofPoliticalScience”,September1979,s.502.
96Np.artykuł3.konstytucjiSzwajcariiz18kwietnia1999r.stanowi:nKantonysą
suwerenne,oileichsuwerennośćniezostałaograniczonaprzezKonstytucjęFederalną;
wykonujątewszystkieprawa,któreniezostałyprzekazaneFederacji”;KonstytucjaFede-
ralnaKonfederacjiSzwajcarskiej,www.racjonalista.pl/kk.php/s,1361(21.01.2013).
41
