Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
Rozdział1
wychapele,postulująceutworzeniewramachpublicznychsystemówemerytal-
nychkapitałowychsegmentów(zwanychfilarami),prywatniezarządzanych,
zindywidualnymirachunkami,umożliwiającychprzynajmniejczęścioweograni-
czenieodpowiedzialnościpaństwazawieloletniezobowiązaniaemerytalne,nie
budziływiększegozainteresowania(Golinowska1999a:22).Wtymczasiepowstało
coprawdaciekaweopracowanieW.TopińskiegoiM.Wiśniewskiego,wktórym
opróczświadczeńzpierwszegofilarurepartycyjnego(obliczanychwedługformuły
obowiązującejwstarymsystemie)przewidywanowprowadzenieemeryturzdru-
giegofilarukapitałowego(systemozdefiniowanejskładce),aleniestanowiłoono
jeszczeprzełomu(Topiński,Wiśniewski1991).Debatanadkoncepcjąreformy
emerytalnejtoczyłasiękilkalat.Wjejwynikupowstałokilkaoryginalnychprojek-
tów,opisanychwliteraturzeprzedmiotu(patrztabela1.1).
JednymzgłównychośrodkówdyskusjioreformiebyłemerytalnejbyłInstytut
PracyiSprawSocjalnych(IPiSS)wWarszawie.Wtejinstytucjiprzygotowano
koncepcjęreformysystemuemerytalnegopopartąszczegółowymiobliczeniami
(Golinowska(red.)1997).Zakładanoprzytym,żenajbardziejracjonalnymmode-
lemdlaPolskibędzie,jaktoujmujeS.Golinowska,nosiągnięcieoszczędności
poprzezgłębokieuporządkowaniesystemurepartycyjnego,dziękiczemupowsta-
niewięcejprzestrzenidladobrowolnegosegmentukapitałowego”(Golinowska2001:
59).Koncepcjętęopartonazałożeniu,żedodatkoweubezpieczeniaemerytalne
ocharakterzekapitałowymbędądobrowolne.Spotkałosiętozkrytykązestrony
zwolennikówwprowadzeniaobligatoryjnegosegmentukapitałowego.Zperspek-
tywyczasumożnazaryzykowaćtwierdzenie,żewłaśniekoncepcjaIPiSSstwarzała
największeszanserozwojudodatkowychsystemówemerytalnychspośródprezen-
towanychwówczasprojektóweksperckich.
Nieulegajednakwątpliwości,żerozwójdobrowolnychubezpieczeńemerytal-
nychocharakterzekapitałowymwymagałwprowadzeniasystemuzachęt(np.zna-
czącychulgpodatkowych),czegotwórcyreformynajwyraźniejchcieliuniknąć.
Wysokiekosztytransakcyjneiadministracyjneuruchomieniaifunkcjonowania
obligatoryjnychfunduszyemerytalnychrozkładająsięnawiększąliczbęuczestni-
ków,aletakże(tegoargumentuzezrozumiałychwzględównieeksponowano)
obciążająprzyszłychemerytów,aniepaństwo.
Zasadniczazmiananastawieniawobecreformyemerytalnejnastąpiławlatach
1996-1997.Postulowaneprzezekspertóworganizacjimiędzynarodowych,takich
jakOECDczyBankŚwiatowy,wprowadzeniesegmentukapitałowegodopublicz-
nego,obowiązkowegosystemuemerytalnego(ReformingPublicPensions…1998;
AvertingtheOldAge…1994),któremiałostanowićodpowiedźnapostępujący
procesdemograficznegostarzeniasięspołeczeństw(zmianyproporcjimiędzygru-
pąaktywnązawodowoapopulacjąemerytów,zagrażającedługoterminowejstabil-
