Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nawetztegozestawieniazdająsięwynikaćniewątpliwieciekawewnioski.Jaksię
okazuje,rentabywałakupowanawpewnejczęści,przyczymprocentzyskuzrenty
byłtuprzeciętniewyższyodpierwotnegozysku.Jesttoniewątpliwymdowodem
głodugotówki,jakimusiałwowymczasiepanowaćnaterenieGdańska,jeżeli
opłacałosięmieszczanompłacenieotylewiększychprocentów,niżuzyskiwali
sami,byletylkouzyskaćpieniądze.Nauwagęzasługujefakt,żewtymokresie
wKrakowieistniećmiałatendencjaodwrotna
57
.Jestwięckupnorentyjeszcze
jednymwskaźnikiemrozwojuekonomicznegoGdańskawdrugiejpołowieXVw.
Kupnorentyniewyczerpywałoskomplikowanychformobrotugruntamimiej-
skimiioperacjikredytowychziemią.Taknaprzykładrozwójhipotekidoprowadził
dopojawieniasięwkońcuXVw.wGdańskutzw.tynsbriefe,czylilistówzastawnych
mającychswepokryciewwartościokreślonegogruntu.Właścicielgruntupuszczał
takilistwobiegjakooprocentowanyśrodekpłatniczy.Różniłsiętynsbriefodweksla
zindosemtym,żekażdorazowyjegoposiadaczmógłgozrealizowaćbezpośrednio
upierwotnegowystawcy.TakbyłowwypadkulistówPiotraKyssowa,którywzwiąz
-
kuzponiesionymistratamiwypuściłlistoprocentowanyna9grzywienrocznie58.
Wdrugimwypadkulistdotyczyłsumy77grzywieniprzynosił5½grzywnyzysku
rocznego,czyliniecoponad7%-ztym,żebyłatotransakcjazabezpieczonana
posiadłościziemskiej
59
.Listyczynszowebyłyformąkredytuprzypominającąwczes-
neformyakcji,wypuszczonychprzezholenderskieprzedsiębiorstwa,którychrolę
spełniałytudobraziemskie,przedewszystkimwysokodochodoweparcelemiejskie.
Nauwagęzasługujefakt,żeinstancjazatwierdzającatetransakcje-radamiejska-
miaławnichzagwarantowanyudział.
TakwięcnaterenieGdańskarozwójstosunkówtowarowo-pieniężnychdopro-
wadziłdopowstaniazalążkównowożytnejhipotekiikredytuopartegonazastawie
wartościgruntów.Ciekawąjestrzeczą,żepodobnasytuacjaistniaławmałych
miastach.WChojnicach
60
iwSztumie
61
występujezastawzdzierżeniem;wierzyciel
zajmujeparcelędłużnikaitrzymająorazużytkujeażdospłatynależności.Ale
występujetakżeizastawczynszu,opartynazasadziewyderkofu62,anawetzastaw
hipotecznyparcelibezdzierżenia.TaknaprzykładradamiejskaChojnicnapodsta-
wielistuwierzyciela-gdańszczanina-obciążyłaparcelęidomJanaHaczemanna
nasumęprzeszło89grzywien,niezabierającmutegomajątku63.
ZdrugiejstronyformydzierżawymiejskichparcelwChojnicachświadcząodu-
żymprymitywizmiegospodarczymtegoośrodka.Na6rozpatrywanychzobowiązań
57A.Janowicz,Kupnorenty,s.76.
58WAPGdańsk,dokumenty,300.D.71nr85,1492r.
59WAPGdańsk,ks.radziecka,300.59.8.,s.10v,1478r.
60WAPBydgoszcz,320/1,s.26,1446r.
61WAPGdańsk,III/272/4,s.4v,1474r.
62WAPBydgoszcz,320/1,s.61,1477,1486r.
63Tamże,s.27,1478r.
33
