Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Ekāyanaveda
–wposzukiwaniuźródła
Tradycjapańćaratryodpoczątkuswegoistnieniamusiałastawiaćczołazarzutom
dotyczącymbrakuortodoksjiiautorytatywności,byłyonebowiemczęstokonte-
stowaneczywręcznegowaneprzezprzedstawicielinurtówortodoksyjnych,odno-
szącychsięwprostdotradycjiwedyjskiej1.Dyskusjapomiędzywybitnymifilozo-
faminatenwłaśnietematodbywałasięwciągukilkuwieków,aobronypańćaratry
podejmowalisięzwłaszczafilozofowienależącydonurtuśrãvaiùnava,poczynając
odjednegozpierwszychśriwisznuickichnauczycieli-aćarjów(źcźrya)Jamuny
(Yśmunamuni,Yśmunścśrya),którykomentowałkwestięautorytatywnościpańća-
ratrywdzieleâgamaprźmźnya(Autorytatywność[tekstów]źgama;XI/XIIwiek
n.e.),poprzezRamanudźę(Rśmśnuja)ijegodziełoørãbhźùya(XIIwiekn.e.),po
Wenkatanathę(Veïkatanśtha)ijegodziełooznaczącymtytulePź¤carźtrarakùź
(Obronapańćaratry;XIII/XIVwiekn.e.).Jużwcześniejjednakdyskutowanona
tematautorytatywnościtradycji–pierwsząkrytycznąopinięsformułowałBadara-
jana(Bśdarśyana)wpodstawowymdlatradycjiwedanty(vedźnta)tekścieBrahma-
såtra(różnedatowania,najprawdopodobniejokoło200p.n.e.–200n.e.)2.Miałoto
istotnekonsekwencje,gdyżobiekcjewyrażonewtakautorytatywnymtekścieza-
ważyłynapóźniejszejoceniepańćaratryprzezortodoksów.Obiekcjecodoautory-
tetusystemupańćaratryznajdujemynastępniewdzieleŚankary(øaïkara),który
odniósłsiędotejkwestiiwswoimmagnumopus,czyliBrahmasåtrabhźùya,ko-
mentarzudoBrahmasåtra3.OdnoszącsiędoobiekcjiŚankary,jedenzważniejszych
współczesnychindyjskichbadaczypańćaratryVaradacharipodkreśla,żeŚankara
wswoimkomentarzuodrzucajedyniepogląd,żejednazemanacji(vyåha)zwana
Sankarszana(SaïkarSana)powstajeczyrodzisięznajwyższegoWasudewy(Vśsu-
1OkwestiiautorytatywnościpańćaratrypatrzteżnaprzykładCZERNIAK-DROŻDŻOWICZ2008s.31;
BHATT1963;Ińvarasamhitź2009,Introduction,autorstwaV.VaradachariegoiG.C.Tripathiego,
rozdziałVII„ValidityofPà¤caràtra”,s.46–75.
2DatowanietekstuBrahmasåtrajestotyleważne,iżpojawieniesięwnimwzmiankiopańćaratrze
świadczyotym,żetradycjabyłajużwtymczasieznanaigodnauwagiBadarajany.
3PatrzOBERHAMMER1978.
17
