Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Religijnatradycja1pańćaratry(pź¤carźtra),którejpoświęcamydrugijużtomStu-
diównadpańćaratrą,przezwielestuleci,odczasuswegopowstania,conastąpiło
zapewnewpierwszychwiekachnaszejery2,podlegałaróżnymzmianom,wpocząt-
kowymokresieswegoistnieniatworzącpodstawowezasady,apotemjeniejedno-
krotniemodyfikując.Modyfikacjemiaływieleprzyczyn,alepojawiałysięzwłasz-
czapodwpływemnowychideiczynurtówwewnątrztradycji3.Zapewnerównie
ważnympowodemtychmodyfikacjibyływpływyinnychtradycjireligijno-
-filozoficznych,szczególnietych,którewdanymczasieiwdanymregioniebyły
dominująceczyteżcieszyłysiępoparciemlokalnychwładców.Wiedzęowczesnej
formiepańćaratryijejdalszymrozwojuczerpiemygłówniezjejanonimowych
tekstówzwanychsamhitź,zktórychnajwcześniejszepowstawałyzapewnenie
wcześniejniżokołoVwiekun.e.4
Pańćaratrazachowaławielezeswoichoryginalnychiwczesnychideiipotrafiła
przetrwaćdoczasówwspółczesnych,odgrywając,zwłaszczanaPołudniuIndii,
niezwykleistotnąrolę.PowodemjejznaczącychwpływównaPołudniubyłfakt
zdominowaniaprzezniążyciaświątynnegowwieluważnychwisznuickichcen-
trachreligijnych,wktórychkapłaninależąwłaśniedotejtradycji.Przyczyniłysię
dotegoreformyRamanudźi(RśmśnujaXIIwiekn.e.),którywprowadziłsystem
rytuałówpańćaratrydopołudniowoindyjskichświątyń.Onajważniejszychwspół-
1Dookreśleniapańćaratryużywamyterminu„tradycjareligijna”,itakkonsekwentniewewszystkich
naszychwcześniejszychpublikacjach,niewydajesiętubowiemwłaściwestosowanieterminu
„sekta”,zresztąwjęzykupolskimnegatywnienacechowanego,i,cozatymidzie,takżeterminu
„odłam”,gdyżniemamytudoczynieniaznurtem,którypowstawałzwcześniejistniejącejreligii,
naprzykładwedyjskiej,aleznurtempowstającymniezależnie,choćdowcześniejszychtradycjire-
ligijnychsięodnosił.Otymteżbędziemowawniniejszejpublikacji.Takżewanglojęzycznejlite-
raturzeindologicznejnurty,takiejakpańćaratra,waikhanasaczyinnejeszczenurtyhinduistyczne,
określanesąmianemtradycji,cozresztąimplikujewjakimśsensieichszerokicharakterobejmują-
cypraktyczniewszelkieaspektyżyciawyznawcy.Otympisaliśmyteżwewcześniejszychpublika-
cjach(naprzykładCZERNIAK-DROŻDŻOWICZ2003i2008);patrzteżhasło„tantra”(CZERNIAK-
-DROŻDŻOWICZ2002/2003).
2Śladyistnieniatejtradycjisąwcześniejszeisięgająostatnichwiekówprzeznasząerą,copoświad-
czajątakże,naprzykład,tekstyeposów,jednakszczególnieintensywnyrozwójtradycjaprzeżywała
wpierwszymtysiącleciunaszejery;wtedyteżpowstawałyjejpierwszeinajważniejszeteksty.
PatrzCZERNIAK-DROŻDŻOWICZ2008,s.25.
3OkwestiachkontynuacjiizmianywtradycjipańćaratrypisaliśmyjużwpierwszejczęściStudiów
nadpańćaratrą(CZERNIAK-DROŻDŻOWICZ2008).
4OtekstachpańćaratryiproblemieichdatowaniapatrzCZERNIAK-DROŻDŻOWICZ2008,rozdziałI.
9
