Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przekazywanezpokolenianapokoleniedziedzictwo
kulturowejestnietylkoświadectwemuznaniakorzeni,
związkuteraźniejszościzprzeszłością,lecztakżewyra-
zemszczególnejnaszejpostawywobecjegowartości.
Ciągłebadanie,odkrywanie,opisywaniezasobówkultury
zczasówdawnominionych,takżetychzabytkówkultu-
ry,któreprzetrwałydodziś,jestważnymzadaniem
współczesnejnauki.JakpowiadaDanielKadłubiec,
DKulturafolklorystycznażyjewtedy,kiedymaspołeczny
obieg,gdyzzapisów,książek,taśmwszelkiejdokumentacji
wejdziewdziałanie,wzbogacinaszedoznaniacodzienno-
ścitreściamietnicznymi,azatemidentyfikującyminas
jakospołeczeństwonarodowe”1.
Ciągłośćkultury,jejprzekaz,stajesiępodstawowym
warunkiemtrwanianaroduorazspołeczeństwnarodo-
wych.Należyzauważyć,żeważnymskładnikiemtej
ciągłościjestautentyczna,spontanicznakulturadoros-
łychidzieci.Wramachkażdejkulturywytwarzane
sąrozlicznewzory,rytualizacjeżyciapublicznego
iprywatnego(rodzinnego,zawodowego,cechowegoitd.)
ukazywanewpostaciokreślonychzwyczajów,obrzędów,
obyczajów.Stanowiąoneswoistesymbolekulturowe
danejspołeczności,którapielęgnujejeirozwijawopar-
ciuotradycję.Znaczącyudziałwichdokumentowaniu
mielizbieraczeibadaczekulturyludowej,głównie
folkloryści,etnografowie,etnomuzykolodzywXIX-
iXX-wiecznejEuropie.Doczołowychbadaczykultury
ludowejnależałHenrykOskarKolberg(1814–1890),
któryw33tomachmonografiiregionalnychutrwalił
wiernyobrazpolskiejkulturyludowej.Jegopenetracje
badawczesięgałydalekopozaPolskę.Dziełojegożycia:
Lud.Jegozwyczaje,sposóbżycia,mowa,podania,przysło-
wia,obrzędy,gusła,zabawa,pieśni,muzyka,tańce,
tj.92tomymonografiiregionalnych,zaliczanejest
donajwybitniejszychdokonańwnaucepolskiejiszerzej–
wXIX-wiecznejEuropie.Zgronaznaczącychbadaczy
folkloruśląskiegonależyzkoleiwymienićm.in.Wacła-
waZaleskiego,WładysławaWójcickiego,Juliusza
Rogera,AdolfaDygacza.
Znaczeniezasobówkulturowych,wtymmuzyki
isztuki,jakoważnychcechdorobkuludzkościznalazło
sweuznanieipotwierdzeniewwielumiędzynarodowych
ustawach,przepisachirekomendacjach.Pierwszesympo-
zjumEuropejskiejKonwencjiKulturyodbyłosięwParyżu
w1954roku2.Jednaknacisknaochronęspuścizny
narodowejirodzimegofolklorudałosięodczućwwielu
krajachEuropygłówniewdrugiejpołowieXXwieku.
Doznaczącychkonwencjiwobroniedziedzictwakulturo-
wegonależyzaliczyćm.in.KonferencjęGeneralną
UNESCO(Paryż1989).Zpostanowieńkońcowych
konferencjidowiadujemysię,żefolklorisztukaludowa
tworzączęśćogólnoświatowegodziedzictwaludzkości,
sąważnymśrodkiemłączeniaróżnychludziispołeczno-
ści,zapewniającimkulturowątożsamość.Folkloruznano
teżzaintegralnączęśćspuściznykulturowejdanegokraju
orazDżywąkulturęludzkości”.Całokształtemswejformy
folkloropartyjestnatradycjiitwórczościludowej
realizowanejprzezgrupylubosobyindywidualne.
Zostałonteżuznanyjakowyrażającytożsamośćspołecz-
nąikulturowąosóbgouprawiających.Formamifolkloru
są:język,literatura,muzyka,taniec,zabawy,mitologia
jakozbiórpodań,zwyczaje,obrzędy,rękodziełaiinne
rodzajesztuki.Dziedzictwokulturowekażdegonarodu
stanowiważnączęśćjegocywilizacji,pamięci,wspólnej
historii.Środowiskokulturowejestnieodłącznymwarun-
kiemżyciairozwojuczłowieka,którywnimwzrasta,
nabywająccechdanejkultury.
Szczególniekulturaregionalna(makro-imikroregio-
nów)zawierawsobienajbardziejprzyswajalnedla
człowiekawartości.Kulturaniejestwłaściwościąwro-
dzoną,lecznabywanąprzezjednostkęwtokuedukacji
iwyuczonąwewspólnymdziałaniu.Szczególnarola
wtymkontekścieprzypadawięcinstytucjomoświatowym
ikulturalnym,ośrodkomakademickim,uczelniom
artystycznym.Niewyczerpaneźródłotematykiludowej
jestinspiracjądlawieluartystówludowychiartystów
profesjonalnych.Natchnienieczerpanezpięknaprzyrody
jestprzekształcaneartystyczniewprawdziwe,niepowta-
rzalnearcydziełasztuki.Zbogactwnaturalnych,uroków
krajobrazów,ukształtowanychformgeometrycznych
ziemiczłowiekmożepoznawaćpiękno,zachwycaćsię
nim,przekształcaćwnowąformęwedługswejtwórczej
iartystycznejwizji.
Niniejszy,trzecinumerDStudiówArtystycznych”
zatytułowanySztukaikulturaludowawbadaniach
itwórczościartystycznejwcałościpoświęconyjest
kulturzeitematyceludowej.Składasięzwprowadzenia,
dodatkuartystycznegooraz20tekstówautorskich,
któretworzątrzyczęścitematyczne.
Częśćpierwsza,Teoretycznerozprawyirozważania
okulturzeorazsztuceludowej–polscybadaczefolkloru
muzycznego,zawieraosiemtekstów.RyszardSolik
wdyskursienatematsztukiludowejwkontekściestuki
wogólesnujerozważaniaotypowychdlatejdrugiej
pojęciach,jejpowinowactwieirelacjach.Czterykolejne
teksty:HelenySynowiec,AdamaOkuna,Andrzeja
Wójcika,RyszardaGabrysia,przybliżajądokonania
badawczeprof.AdolfaDygacza.Artykułytemającechy
wspomnieniowe,pamiętnikarskie,retrospekcyjne.
Inspiracjądoichpowstaniabyłaobchodzonaw2014roku
wInstytucieMuzykiuroczystość100.rocznicyurodzin
tegowielkiegodokumentalistyfolklorumuzycznegoziemi
śląskiej,pedagogaInstytutuMuzykiwCieszynie,Dczło-
wiekawielkiegoduchem”.Kolejnetrzytekstymają
#3/2015/STUDIAARTYSTYCZNE
3
