Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
D.Pauluk(red.nauk.),Studentnawspółczesnymuniwersytecie,Kraków2010
ISBN:978-83-7850-269-2,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
M.H.Kowalewicz,Ideauniversitaspomiędzyprzeszłościąaprzyszłością
39
Écoles
,naktórychelitarnycharaktertakznamienniewskazywaliBourdieu
iPasseron(iktóredodzisiajodgrywająprzewodniąrolęwpejzażuakademic-
kimFrancjiinależądonajbardziejobleganychścieżekkształceniamłodych
kadr),jak:ÉcoleNormaleSupérieure,Institutdessciencespolitiques(wskrócie:
sciencespo
,ÉcoleNationaled’Administration(ENA)czyGrandeÉcoleduCom-
merce102.Wprawdziepowrótdośredniowiecznychtradycjiuniwersytetunastą-
piłdziękiLouisowiLiardowiw1880roku,jednakautonomiauniwersytetujako
takaniezostałajużprzywrócona.OdtegomomentuFrancjaprzejmujeróżno-
rakiewzorce,wtymteżmodeluniwersytetuHumboldta,dopowstaniaktórego
znamienniesięprzyczyniła.Torównieżongiśniezwykleprężneuniwersytety
niemieckiegoobszarujęzykowegopadłyofiarąrozprzestrzeniającejsięniechęci
dotradycjiuniwersytetu,bardzosilnieprzypominającymstrukturyfeudalne.
Równieżprojektnowejplacówkikształcenia(
Bildungsanstalt
)wBerlinie,przy-
gotowywanyprzezHumboldta,miałbyćpierwotnieoczywistymprzykładem
tejrozpowszechniającejsięwPrusachniechęci103.Mimopoczątkowopielęgno-
wanychunikówwnazewnictwie(nazwauniwersytetumiałapierwotniebyć
ominięta;uFichtegochodzinp.o
höhereLehranstalt
104),Humboldtdecyduje
sięzewzględówczystopolitycznychnalansowanieswojejgruntownejreformy
kształceniapodszyldemuniwersytetu,nieprzejmująctymsamymwzorców
francuskich,alelansującwłasny,odwołującysiędogłębokozakorzenionejtra-
dycjirodzimych,lokalnychuniwersytetówwczesnejnowoczesności.
PrzeprowadzonyprzezMittelstraßa-zperspektywydwóchwieków-
bilanszarysowanejprzezidealistówniemieckichideiuniwersytetupozwala
nauchwycenienajbardziejistotnychelementówtegonadzwyczajambitnego
programu105.„MitHumboldta”106(jakniektórzyzwyklidziśnazywaćhumbold-
towskąidęuniwersytetu)toprojektreformykształcenianietylepofalidra-
stycznychcięćbudżetowych,ileewidentnejwalkizzamysłemautonomicznych
universitas
,jakrównieżreakcjanarozpowszechnionąwXVIIIwiekugalloma-
nię,bezkrytyczneprzejmowanieobcychmodeliidopasowywanieichnasiłę
dorzeczywistościinnejniżkontekstpolityczny,językowyimentalnyregionu,
102P.Bourdieu,J.-C.Passeron,LesHéritiers…,dz.cyt.
103Por.J.Mittelstraß,WissenundGrenzen…,dz.cyt.,s.165:„HumboldtsUniversitätsreform
warursprünglichalseineReformnichtfür,sonderngegendieUniversitätengedacht”.
104Por.J.G.Fichte,DeducirterPlaneinerzuBerlinzuerrichtendenhöhernLehranstaltgeschrie-
benimJahre1807,Stuttgard[sic!]-Tübingen:CottaischeBuchhandlung,1817.
105Wspomnianewyżej:kształcenieprzeznaukę(BildungdurchWissenschaft),aktywność
badawczawodosobnieniuiwolności(ForscheninEinsamkeitundFreiheit),jednośćbadań
naukowychinauczania(EinheitvonForschungundLehre)dzisiajczęstointerpretowa-
nejakotzw.mitHumboldtawkontekściezalecanejanglicyzacjiiamerykanizacjinie-
mieckiegosystemukształcenia,por.J.Mittelstraß,WissenundGrenzen…,dz.cyt.,s.162;
por.również:Wissenschaftsrat,StellungnahmezumVerhältnis…,dz.cyt.
106Por.J.Mittelstraß,WissenundGrenzen…,dz.cyt.,,s.165.