Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
D.Pauluk(red.nauk.),Studentnawspółczesnymuniwersytecie,Kraków2010
ISBN:978-83-7850-269-2,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
M.H.Kowalewicz,Ideauniversitaspomiędzyprzeszłościąaprzyszłością
35
uniwersytetuamerykańskiego(nietylenowożytnego,cowpełninowoczes-
nego).Jakongiśwśredniowieczuwiedzaiumiejętnościprzeniesionezostały
wramachmasowejfaliemigracyjnejzParyżadoOxfordu,takiwXXwieku
wnastępstwiemasowejemigracjipotencjałuintelektualnegozNiemiecnazi-
stowskich(szczególniemyślicielikrytycznychtzw.szkołyfrankfurckiej),jak
równieżexodusudoStanówZjednoczonychzamysłówpoczęścimarginali-
zowanychwpowojennejFrancjilozofówkrytycznychsprawia,żeuniwersy-
tetyamerykańskiemogłyjeszczebardziejwzmocnićznaczenieHarvardu,ale
iinnychbardzoprężnychośrodkówżyciaintelektualnegozprawdziwegozda-
rzenia,takichjakuniwersytety:wYale,wPrincetoniwChicagolubColumbia
wNowymYorkuczyJohnHopkinswBaltimore.To,cozdumąhistorycyanglo-
sascynazywają
TeAmericanMind
,rozwiniętezostałozdaniemPeteraWatsona
stopniowo,odXIXwiekupocząwszy,dziękiwysiłkomRalphaWaldoEmersona,
OliveraWendellHolmesa,WilliamaJamesa,BenjaminaPeirce’aiCharlesaPeir-
ce’a,LouisaAgassizaiJohnaDeweya87.
UniwersytetamerykańskiwpołowieXXwiekujestjużuniwersytetem
wpełniniezależnymoddominującychjeszczewXIXwiekueuropejskichwzor-
cówedukacyjnych88.Współczesneuniwersytetyamerykańskiewypracowały
suwerennemodele,któredzisiajkopiowanenajczęściejwinnychregionach
światawybiórczoiwoderwaniuodkontekstu(uniwersytetyamerykańskie
walcząniezwykleprzykładowom.in.zwszystkimiformamistosunkówkrew-
niaczychwewnątrzinstytucjiuniwersytetu,którejednakżewniektórychre-
gionacheuropejskichjeszczebardzozakorzenione).Przeprowadzonauza-
raniaXXwiekureorganizacjakształceniaiprzeformułowaniahierarchizacji
dyscyplinarnejwiedzyzpodziałemna:
GeneralScience
,
Sciences
i
Humanities
wrazz
Arts
prowadzidopowstanianowychkonstelacji89,aleprzedewszystkim
donarodzinhistoriiidei-dziejejejwzlotówiupadków,jakrównieżmasowego
wpływunarozwójmyślipozagranicamiStanówZjednoczonych,szczególnie
wEuropie,nakreśliłAnthonyGrafton90.Spoglądającwprzyszłość,Graftonwi-
87Por.P.Watson,TeAmericanMind…,dz.cyt.,s.687.
88Por.G.E.DeBoer,AHistoryofIdeasinScienceEducations.ImplicationsforPractice,NewYork:
TeachersCollege,ColumbiaUniversity,1991.
89Por.tamże.
90„Inthemiddleyearsofthetwentiethcentury,thehistoryofideasroselikeanewsignof
thezodiacoverlargeareasofAmericancultureandeducation.Inthosehappydays,Dwi-
ghtRobbins,thepresidentofafashionableprogressivecollege,kept‘copiesofTownand
Country,theJournaloftheHistoryofIdeas,andaSmallmagazine-alittlemagazine-
thathadnoname’onthetableinhiswaitingroom.[…]TemainreasonfortheJournal’s
prominencewasthatitrepresentedanewfield,asappealinglylocatedbetweendisciplines
asitwasbetweenothersortsofperiodicals”;por.A.Grafton,TeHistoryofIdeas.Precept
andPractice,1950-2000andBeyond,„JournaloftheHistoryofIdeas”Volume67,Number1
(January2006),s.1-32;cytowaneza:A.Grafton,WorldsMadebyWords.Scholarshipand