Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Genezareferendarzasądowego
UrządsędziegowymienionyjestwksiędzesiódmejStaregoTestamentu,
zwanejKsięgąSędziów.Sędziowieprzedstawianisątamjakoprzywódcy
ludu,sprawującyurządrozjemczynadpokoleniamiizraelskimiwczasie
obejmującymokreshistoriiŻydówodJozuegodoSamuela.Jesttookresna
przestrzeniodwejściaIzraelitówdoZiemiObiecanejażdopowstaniamo-
narchii,czyliodXIIIdoXIwiekup.n.e.Wnarodzieizraelskimsędziowie
wchwilachkrytycznychzdobywaliautorytetwodzów.Każdezplemion
wyłaniałowówczasspośródsiebiejakiśautorytetrozjemczy,alewybrani
sędziowieposiadaliautorytetkilkuplemion.Powagęurzęduzdobywaliza
sprawąwyjątkowychprzymiotówcharakteruiuzdolnień,aprzedewszystkim
siłyfizycznejiodwagi.Zapowodzeniemichdziałaństałyotrzymaneod
Bogacharyzmaty,gdyżtoJegoDuchzstępowałnanichidziałającwnich,
kierowałichczynamiażdoosiągnięciawytyczonegocelu21.ZawartywStarym
Testamenciezbiórnorm(prawohebrajskie)byłsystememprawareligijnego
stworzonegoprzezreligięmonoteistyczną(prawomojżeszowe).Normy
zawartewStarymTestamenciezostałynastępnieprzejęteprzezwielkąreligię
monoteistyczną(chrześcijaństwo)ipoprzeztęreligięwywieraływpływna
jejprawo(prawokanoniczne)inaświeckieprawaludóweuropejskich22.
Wpaństwachantycznychprawotworzoneprzezpoczątkowomałeorgani-
zacjepaństwowe(greckiepolis,rzymskiecivitas)przyjmowałoochronępraw
jednostkiwśródwolnychobywateli,aprawodosądudośćskuteczniechro-
niłojednostkęztegokręguspołecznegoprzedwszechwładząpaństwa23.
charakterystycznązasadęodpłaty:nokozaoko,ząbzaząb”-zob.B.Lesiński,Prawoantyczne
(w:)E.Borkowska-Bagieńska,B.Lesiński,Historiaprawasądowego,Poznań1995,s.19-20.
21PismoŚwięteStaregoiNowegoTestamentu,Kraków1962,KsięgaSędziów,s.242-267.
22B.Lesiński,Prawoantyczne...,s.17.
23Ibidem,s.18.Wczasachdemokracjiateńskiejfunkcjonował,będącyorganempaństwa,sądlu-
dowy(heliaia)ukształtowanyjakonajwyższainstancjawnajpoważniejszychsprawach.Brało
wnimudziałsześćtysięcysędziów(heliastów),podzielonychnadziesięćzespołów(dykasterii)
wzależnościodrodzajurozpoznawanychspraw.Sądtengwarantowałobywatelomobecność
wlegislatywie,egzekutywieiwjudykaturze.Wrzymskiejcivitaswładzasądowanależałado
wyższychurzędników(maiores),wśródktórychnajważniejszymibylikonsulowie.Zwładzy
konsularnejpochodziłakompetencjapretorawzakresiewymiarusprawiedliwości-
por.J.Walachowicz,Ustrojepaństwantycznych(w:)K.Krassowski,M.Krzymkowski,K.Sikor-
ska-Dzięgielewska,J.Walachowicz,Historiaustrojupaństwa,Poznań1994,s.20-25.
24
