Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Częśćpierwsza.Stanowienieistosowanieprawa–zagadnieniametodologiczneiteoretyczne
stosowaniaprawaJ.Wróblewskiegoistotnącechącharakterystycznąjestmodelowanie
procesustosowaniaprawa,przyrównoczesnymjegouporządkowanymopisiejakopro-
cesudecyzyjnego,składającegosięzkilkufazpowiązanychstrukturalnieiprzyczynowo.
Każdafazakończysiępodjęciemdecyzjicząstkowej,wpływającejnauruchomienie
iprzebiegkolejnejfazyprocesustosowaniaprawa.Ostatniafazategoprocesukończysię
podjęciemdecyzjifinalnej,określonejmianemdecyzjistosowaniaprawaispełniającej
kryteriakonkretnościorazzindywidualizowania.Wróblewskiniezanegowałcoprawda
możliwościstosowaniaprawaprzez„podmiotyprywatne”12,jednakżewwyróżnionych
przezsiebiemodelachstosowaniaprawa(modelachtzw.opisowychoraznormatywnych)
nieobjąłopisemmożliwościpodjęciadecyzjifinalnejprzezodpowiednie„podmioty
prywatne”jakopodmiotyniebędąceorganamiwładzypublicznej.Dokonałtakżeroz-
winiętejanalizyteoretycznejsądowegostosowaniaprawa,jakrównieżwprowadziłdo
polskiejliteraturyprawniczejpojęcieideologiisądowegostosowaniaprawa.Pomimo
udanychpróbwprowadzeniadoopisuprocesustosowaniaprawakoncepcjiirozwiązań
zaczerpniętychzwieluróżnychdziedzinnaukowejrefleksjinadprawem,rdzeniem
koncepcjiWróblewskiegopozostałajednaktradycyjnaperspektywasubsumpcyjno-sylo-
gistycznegoopisuiwyjaśnieniaprocesustosowaniaprawa.Wrozbudowanejkoncepcji
tzw.derywacyjnejwykładniprawaM.Zielińskiegonauwagęzasługujerozróżnienie
wykładniwujęciupragmatycznymorazwykładniwujęciuapragmatycznym.Wpierw-
szymztychujęćwykładniajestrozumianajakozespółczynnościinterpretacyjnych,
wrazztowarzyszącymitymczynnościomdyrektywamiinterpretacjitekstówprzepisów
prawnych.Wzorydokonywaniatychczynnościmająwymiaruniwersalny,jednakżesą
onewszczególnościadresowanedopodmiotówwykładnioperatywnej,awięcwykładni
jakojednejzfazprocesustosowaniaprawa.Wykładniaapragmatycznazaśtojużrezultaty
czynnościinterpretacyjnych,analizowanewpłaszczyźniesemantykijęzykaprawnego.
K.OpałekiJ.Wróblewskiokreśliliujętezbiorczozagadnieniastosowaniaprawa(ra-
zemzkwestiąinterpretacjiprzepisówprawnychorazwnioskowańprawniczych)jako
jedenzzasadniczychblokówbadawczychprawoznawstwa,wymagającyodrębnego
iszerokiegoprogramubadawczego13.Zaproponowalionikatalogzagadnieńmieszczą-
cychsięwpoluujętymzbiorczojako„Wykładniaistosowanieprawa”
.Wyróżnilitakże
podstawowepodejściabadawczedotychzagadnień:dogmatyczne,komparatystyczne,
historyczneiogólne.Wdogmatyceprawazaprojektowalimiejscedlaanalizypraktyki
stosowaniaprawa,dokonywanejpoprzezbadaniaempiryczne(badaniasocjologicz-
noprawne).Pisali:„zgodniezdecyzyjnymmaterialnymmodelemstosowaniaprawa
analizatadotyczydecyzjiwalidacyjnej,interpretacyjnej,dowodowejidecyzjiwyboru
konsekwencjiorazmetadecyzjiźródełprawa.Zgodniezdecyzyjnymmodelemproce-
sowymdotyczydecyzjiwyznaczonychprzezprzepisyprocesowe”14.Charakterystyka
12
Por.J.Wróblewski,Sądowestosowanieprawa...,s.7.
13
Por.K.Opałek,J.Wróblewski,Prawo.Metodologia–flozofa–teoriaprawa,Warszawa1989,zwłaszcza
s.18,35,41-42.
14
K.Opałek,J.Wróblewski,Prawo...,s.41.
