Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Częśćpierwsza.Stanowienieistosowanieprawa–zagadnieniametodologiczneiteoretyczne
Wyodrębnieniestosowaniaprawajakoautonomicznegopolabadawczegojestzasługą
kilkuformacjibadawczychwpolskiejteoriiprawa.PojawiłysięonejeszczewPolsce
międzywojennejizyskałynaznaczeniuwdrugiejpołowieXXwieku.Dowpływowych
dodziśpracdotyczącychconajmniejfragmentaryczniestosowaniaprawanależyzaliczyć
pracedużejgrupyteoretykówisocjologówprawakontynuującychsocjologicznoprawną
spuściznęL.PetrażyckiegoiJ.Landego,teoretykówprawaproponującychoryginalne
rozwinięcieizastosowanieanglosaskiejkoncepcjijurysprudencjianalitycznejwkon-
tynentalnejkulturzeprawnejiwrzeczywistościprawnejpaństwademokracjiludowej
(zZ.Ziembińskimorazinnymiwspółczesnymiprzedstawicielamitzw.poznańskiej
szkołyteoretycznoprawnej)orazbadaczyprawaouniwersalnymprzygotowaniu,prze-
noszącychdoteoriiprawawpaństwachdemokracjiludowejróżnorodnerozwiąza-
niaipropozycjebadawczewypracowanewzachodniejteoriiprawa(zK.Opałkiem
iJ.Wróblewskimorazinnymi,współczesnymiteoretykamiprawa).Podkoniecubiegłego
wiekuwpolskiejteoriiprawapojawiłasiękolejnagrupabadaczy,podejmującabadania
procesówstosowaniawpowiązaniuzkoncepcjątzw.operatywnejwykładniprawaoraz
zwykorzystaniemtzw.podejściadecyzyjnegodobadaniastosowaniaprawa.Elementy
podejściadecyzyjnegomożnazauważyćjużwdorobkuJ.Wróblewskiegopoświęconym
stosowaniuprawa,jednakżejegorozwinięcieipróbyzastosowania(wodniesieniudo
procesówstosowaniaprawa)stanowiądorobekkolejnejgeneracjiteoretykówprawa.
Wodniesieniudopierwszejzwymienionychgrupbadaczyjednymzpodstawowych
problemówstałosięokreśleniemiejscaproblematykistosowaniaprawawprawoznaw-
stwie,włączniezpróbamiskatalogowanianajważniejszychzagadnieńbadawczych.
Miejscetouzależnionoodrozstrzygnięciakwestiistatususocjologiiprawa,dlaktórej
zagadnieniastosowaniaprawa,wymagającebadańempirycznych,stawałysięnatural-
nymterenembadawczym.Pozostawiającnatomiastproblematykęsocjologicznoprawną
wramachogólnychnaukoprawie,zagadnieniastosowaniaprawatraktowanorównież
jakonależącedotychnauk,wtymzwłaszczadoteoriiprawa.Należywtymmiejscu
wyraźniezaznaczyć,żeempirycznapłaszczyznabadańnadprocesamistosowaniaprawa
jestwspółcześniekojarzonaprzedewszystkimzbadaniamisocjologicznoprawnymi,te
zaśsąodpowiedniołączonezdogmatycznąpłaszczyznąbadawcząibadaniemstosowania
prawawodniesieniudozindywidualizowanychprocesów,atakżezuwzględnieniem
stanuprawaobowiązującego,znajdującegozastosowaniedladanegoprzypadku.
WujęciuproponowanymprzezZ.Ziembińskiegoicharakterystycznymdlaszkołypo-
znańskiejkluczoweznaczeniedlaschematubadaniastosowaniaprawamakonstrukcja
kompetencji.Jestonaopartanakoncepcjitzw.czynnościkonwencjonalnych.Czyn-
nościkonwencjonalnesąkulturowowyznaczonymizachowaniami,prowadzącymido
skutkówokreślonychwpewnychinstytucjachlubnormachpostępowaniauznawanych
zawiążącewdanejspołeczności.„Czynnośćkonwencjonalnapoleganatym,żemocą
pewnychwyraźnieustanowionychlubzwyczajowoukształtowanychregułpewnym
