Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kabałajakożydowskafilozofiaorazjejjęzyk...
15
itów,idatujeZoharnaokołoroku150n.e.Należypamiętać,żeniejesttojednaksięga,
leczzbiórkilkudzieł.TenkomentarzdoToryużywapojęciadziesięciusefirot,które
nazwaćbymożnarodzajemjęzykakabały.Podamprzykład,którypozwolinamlepiej
tozrozumieć.WTorzejestnapisane:JózefzostałsprzedanydoEgiptu.Słowatedlaka-
balistytojakopisczłowiekanapodstawiejegoodzieży,bezuwzględnieniajegowyglą-
du,psychikiiwartościduchowych.TaksamoopowieśćoJózefietozewnętrznaforma
pewnegoBoskiegoplanuikiedychcemywejśćgłębiej,zauważamyinterakcjęmiędzy
sefirąJesod(oznaczającąFundament),isefirąMalchut(oznaczającąKrólestwo).Aby
zrozumieć,czymjestsefiraJesod,potrzebnesąkilkuletniestudia(oczywiścieuwagata
dotyczywszystkichsefirot).Dlaporównania:wzachodnimświeciemamyskalędwu-
nastotonową,interakcjatychdwunastutonówpozwalanamusłyszećmuzykę.Sefirysą
podobnymjęzykiem.Powstająstudiaorelacjikabałyimuzyki,cojestzrozumiałe,po-
nieważsiedemniższychsefirotodpowiadaskalimuzycznej.
Alewgłębiajmysiędalejwkabalistyczneteksty.WXVIwiekuwCfat,wpółnocnej
Galilei,pojawiłosiękilkuniezwykłychrabinów,którzy,poprzezkabałęwłaśnie,odmie-
nilijudaizm.Wspomnęodwóchnajwybitniejszych.PierwszymznichbyłrawMosze
Kordowero,którynapisałolbrzymikomentarzdoZoharuiwpewnymsensiepodsu-
mowałcałąwcześniejsząwiedzękabalistycznąwsłynnymdzielePardesrimonim.Jest
topodstawowedziełokabałyprzedluriańskiej,czylispisanejprzedrabinemIcchakiem
Lurią(wżydowskichtekstachokreślanymjakoArizal).KordoweroiArizalzetknęlisię
wCfat,alepośmiercipierwszegoznichtoArizal,któryzresztąteżniebawemzmarł,
przyczyniłsiędokabalistycznejodnowy.Byłonpostaciąwyjątkową,niepozostawił
żadnychpismitojegouczeń,rabinChaimWital,spisałobjawieniaArizala–tekstyte
nazywamyKitwejArizal.WizjaArizala,jegoideesąszczytemkabałyażdodzisiaj.
Trzebajednakspojrzećnatezagadnieniazjeszczeinnejperspektywy.WXVIwie-
kukabaładochodzidomomentuhistorycznegokryzysu.Zjednejstronyistniejewśród
ŻydówsilnachęćpowrotudoTory,pojawiająsięnadziejemesjańskie–zdrugiejstrony
niedochodzidoprzyjściaMesjasza(jakwiadomo,wjudaizmieMesjaszjeszczenie
przyszedł,jeststaleoczekiwany).RabiAkiważyjącywIIstuleciuprzypuszczał,że
Mesjasznadszedł,zawszebowiemkiedydochodzidopewnegowzrostuduchowości,
ideamesjańskastajesiębardzosilna.WXVI–XVIIwiekuoczekiwaniaduchowebyły
ogromne,aponieważnadziejemesjanskiesięniespełniły,pojawiłsiękryzys.Duchowy
wzlot,któryzapoczątkowalirabinizCfat,miałjednocześnienegatywneskutkiwwystą-
pieniachSzabtajabenCwiczyJakubaFranka,aleipozytywne,bardziejdługofalowe,
wpostacichasydyzmu.Wewnątrzjudaizmuistniałybowiemwtymczasiedwiegrupy:
jednauważała,żewiedzakabalistycznamożebyćprzedstawianakażdemu,żeniepo-
winnosięzabraniaćdoniejdostępu,drugazaśwcześniejszagłosiła,iżwiedzakabali-
stycznaniejestpotrzebnakażdemuiniekażdymusibyćwniąwtajemniczony,iniekaż-
dypowinien.Rodzącysięruchchasydzkizalecał,abykażdyŻyduczyłsiękabały,nawet
jeśliniezrozumiejejnajgłębszegopoziomu.Dodziśistniejąprzeciwnicytegopoglądu
wywodzącysięodGaonazWilna,którysambyłwybitnymkabalistą,leczuważał,że
kabałaniepowinnabyćpowszechnienauczana.Wrazzpoczątkamichasydyzmupojawił
sięspórokabałę,araczejojejnauczanie.Dzisiejszyjudaizmjestbardzochasydzki,
akorzeniechasydyzmutkwiąoczywiściewkabale.Najwcześniejszechasydzkieteksty
sąprzepełnionetechnicznymjęzykiemkabały,gdyżkabałajużwwiekuXVIwytworzy
