Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Doświadczenie„lubelskiegoLipca”zperspektywytrzydziestolecia
23
Takzarysowanyprzedmiotbadaniawymagapogłębionejkoncep-
tualizacji.Oczywiścietransformacjeustrojowemająjużswojąobszerną
literaturę,swojemniejlubbardziejnaukowekonceptualizacje4.Jestich
wiele.Każdaznichjestpróbązaproponowaniapewnegojęzyka,pewnej
teorii,któramapokazać,jaktazmianabyłamożliwa.Jazkoleistaram
sięjeanalizowaćwkategoriachmetanaukowych,tj.ukazaćichpodstawy
epistemologiczneimetodologiczne,atakżezrekonstruowaćwizjęświata
iczłowieka,któranadnimistoi,sterującprzebiegiembadania:doborem
danychiichinterpretacją.Topozwalapokazaćwszystkieichogranicze-
nia,azarazemstwarzapodstawydoposzukiwańnowych,dozapropo-
nowaniaperspektywyodmiennejoddotychczasowych,nowegojęzyka.
Stawiamtezę,iżzmianaspołecznawymagałapojawieniasięnowego
typuczłowieka–flczłowiekasolidarności”
,świadomegoswejpodmio-
towościjakorzeczywistegosprawcyhistorii.Podstawowesątumiędzy
innyminastępującekategorie:podmiotowość,sprawstwo,działaniatwór-
cze,dzielnośćczysolidarnośćjakopodstawarealizacjidobrawspólnego.
Proponowanynowyjęzykdajeszansęnasformułowaniejeszczejednego
paradygmatuwyjaśniającegotęzmianęwłaśnieprzezodwołaniesiędo
czegoś,comożemynazwaćflspołecznymisystemamiwartości”.Rzeczjas-
natodzisiejszespotkanie,poświęconeprzecieżdziedzictwulubelskiego
Lipca,niepozwalanaszerszeibardziejnaukoweuzasadnienietejtezy,ale
pozwólciePaństwonachoćbyszkicowejejzarysowanie.
Przykładająctodorealiówpolskich,możnapostawićnastępującąhi-
potezęwyjściową:wpóźnymsocjalizmieobserwujemyewolucjępostaw
odwyznawanegosystemuwartościspołecznychopatrywanegometafo-
rąhomosovieticusdosystemuwartościspołecznychflsolidarności”
,alenie
tejpisanejzwielkiejlitery,leczflsolidarności”jakoczegośtakiego,cojest
właśniespołecznym(anieindywidualnym)działaniemtwórczym(dzie-
jotwórczym).
ProwadzącrefleksjenadCzasemPrzełomu,czylinadtym,cobyło
możliwewtamtymczasieidlaczegoflmożliwość”stałasięflhistoryczną
koniecznością”
,rozpoznajętęzmianęjakozmianęspołecznych
systemówwartościirozumieniawłasnejpodmiotowości.To,
cojestistotąflsolidarnegospołeczeństwaobywatelskiego”,to
zasadapodmiotowościisamorządnościwcielonawpraktykę.
Zauważmy,żejużsamopostawienieproblemuwtensposób,zasyg-
nalizowanaopozycjapostawspołecznych:człowieksolidarnościversus
homosovieticus–makapitalneznaczenie,bowiempotochcemywspólnie
4BardzodobryprzeglądtejliteraturymożnaznaleźćwpracyInterpretacjeupadku
komunizmuwPolsceiwEuropieŚrodkowo-Wschodniej,red.K.Brzechczyn,Poznań2011.
