Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
CzęśćI.Oformachobecnościhistoriiwsferzepublicznej
izawodówlubzperspektywyodniesionychsukcesów.Możemyrównież
odwołaćsiędoperspektywyświadkówhistorii,bezpośredniozaangażo-
wanychwWielkąZmianę.TischnerwEtyceSolidarnościpowiada:
Możnapisaćhistorięnietylkozpozycjiwidza,aleizpozycjijejświadka.Świadekjest
bliżejdziejówniżichwidz.Byćmożeniewidzionzbytwszechstronnierzeczyizda-
rzeń,alemawniebardziejbezpośrednidostęp.Możebyćzaangażowanymisnućre-
fleksjenatematzaangażowania.Jeślirefleksjajestszczera,obiektywizmemjestwte-
dyświadectwo–rzetelnośćświadectwa.Wtymwłaśnieduchupodejmęsiępisaćł3
Tymrazemjednaknieinteresujemnieoglądtegonajważniejszegodo-
świadczeniazperspektywyhistoryka,postfactumpatrzącegonadzieje,
anizperspektywyaktorówwydarzeńzlat1980–1981,leczposzukiwanie
odpowiedzinapytanie,jakdotegodoszło?,jaknamsięudało?,
jakiesystemywartościspołecznychległyupodstawtego,że
wogóletakazmianaformacyjna(transformacja)byłamożliwa?
Itowmoimprzekonaniujestnajbardziejinteresującepoznawczoposta-
wienieproblemu.TakżewkontekściepytaniaogenezęlubelskiegoLipca.
OznaczeniedoświadczeńzniegopłynącychdlaflSolidarności”.
Doświadczeniepolskiejtransformacjiustrojowejjestnietylkonajważ-
niejsząrzeczą,jakaprzydarzyłasięnaszemupokoleniu,alerównieżwy-
znaczahoryzontdlawszelkiejrefleksjinadspołecznymwytwarzaniem
dziejów,gdziepolskiecasestudyurastadojednegoznajistotniejszych,
przełomowychzpunktuwidzeniahistoriiporównawczej,momentów
dziejównowożytnych.Aleprzycałejjegounikatowości,winnoonobyć
rozpatrywanewramachszerszejperspektywyinnychtransformacjispo-
łecznych,bowiemjedyniewtedymożnadostrzecpewienprawidłowoś-
ciowycharakterpolskiegofenomenu.flSolidarność”jestdlamnieformą
emanacji(przejawianiasię)społeczeństwaobywatelskiego,rozumianego
tujakospołecznysystemwartości.Twórczedziałanietozdolnośćdozmia-
nyzastanegoukładurelacjispołecznych.ZdolnośćdoWielkiejZmiany.
Badaliśmyjakohistorycy,socjologowieipolitologowierozmaiteduże
imniejszeprocesytransformacyjne,badaliśmyWiosnęLudówikolejnere-
wolucjespołeczne,porapoddaćbadaniomto,coprzytrafiłosięzanaszego
życiaicojestcennymdoświadczeniemPolskiiEuropy–pokojowątrans-
formacjęnawielkąskalę,takgeopolityczną,jakiekonomicznąispołeczną
wśrodkowo-wschodniejczęścinaszegokontynentu.Wprzeciwieństwie
chociażbydotego,cozdarzyłosięnaBałkanach,gdziezmianawykuwała
sięwtokuwojny.
3J.Tischner,EtykaSolidarności,Kraków1981.
