Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Rozdziałpierwszy.Wprowadzeniedoproblematykisocjologicznej
Głównąmetodąsocjologiijest,zdaniemA.Comte'a,metodahistoryczna.Powyższe
wynikazfaktu,żewzjawiskachspołecznychmamiejsceciągływpływpokoleńna
siebie.Pokoleniatych,którzyodeszli,stalewpływająnapokolenianastępne.Metoda
historycznamabadaćkolejnenstanyludzkości”
,awięcokresyorganizacyjne,epoki,
wktórychdasięuchwycićogólneprawoewolucji.
PomimożeA.Comtewskazywałkilkametod,którymimożeposługiwaćsięsocjologia,
samużywałniemalwyłączniemetodyhistorycznej.
WzakresieproblematykimetodologicznejA.Comtenieograniczyłsiędowskazania
katalogumetod,jakimipowinnaposługiwaćsięsocjologia.Zewzględunaswoistość
przedmiotubadańzdawałsobiesprawę,iżmusząonepodlegaćmodyfikacjom.Sto-
sującmetodyznaneinnymnaukom,socjologmusipamiętać,żespołeczeństwojest
pewnącałością,coograniczastosowanietychmetod(np.eksperymentów).Ponadtodo
każdejzmetodznanychnaukompoprzedzającymsocjologięnależydołączyćmetodę
historyczną.
PrzedstawionewyżejpowodyprzyczyniłysiędouznaniaA.Comte'azanhonorowego
ojcasocjologii”
.ChociażtanowadyscyplinaprzeżywaławdrugiejpołowieXIXwieku
poważnetrudności,tojednakjejpowstanie,właśniedziękiA.Comte'owi,stałosię
faktemhistorycznymispołecznym.
3.2.EwolucjonizmHerbertaSpencera
HerbertSpencer(1820-1903)byłjednymznajbardziejwpływowychmyślicielikońca
XIXwieku.Wdużymstopniubyłsamoukiem,niestudiowałwżadnymuniwersytecie,
cobyłoargumentem,jakimposługiwalisięjegoprzeciwnicy.Nigdyteżnieprzyjął
zaszczytów,jakimigopóźniejobdarzano,gdyjegodokonanianaukowestałysiępo-
wszechnieznaneidoceniane.Od1837r.pracowałnakoleijakoinżynier,jednocześ-
niesamodzielnieinteresującsięnaukamiprzyrodniczymi.Wlatach1848-1853był
redaktoremczasopismanTheEconomist”
,gdziegłosiłradykalne,jaknaoweczasy,
poglądypolityczne.W1850r.zostaławydanapierwszajegopoważnapracanosząca
tytułStatykaspołeczna,poświęconagłówniezagadnieniompaństwaiprawomjednostki.
Następnieopublikowałszeregesejów,takichjak:Teoriapopulacji,Hipotezarozwojowa,
Oprawodawstwie,Obyczajeizwyczaje.W1855r.zostaławydanajegodrugaobszerna
pracaZasadypsychologii.Od1858r.H.Spencerplanowałnapisaniewielkiegodzieła,
wktórymchciałprzedstawićwłasnysystemfilozofiiewolucjonistycznej.Realizacją
powyższegozamierzeniastałsię,wydanyw1860r.,konspekt10-tomowejFilozofiisyn-
tetycznej,obejmującejzarównonaukiprzyrodnicze,jakispołeczne.Wjejskładweszły
następne,ukazującesięwkolejnychlatach,dzieła:Pierwszezasady,Zasadybiologii,
