Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Rozdziałpierwszy.Wprowadzeniedoproblematykisocjologicznej
sensus.Właśnieteoriastatykispołecznejzajmujesięróżnymiinstytucjamispołecznymi
(stądnazwanteoriainstytucji”)podkątemkształtowaniasięspołecznegokonsensusu,
zgodyspołecznej.Teoriatamiałabyćprzeznaczonadlategoodłamuspołeczeństwa
francuskiego,któryoczekiwałpewnejstabilizacjipolatachburzdziejowych,jakie
dotknęłyFrancjępodkoniecXVIIIinapoczątkuXIXwieku.
PodstawowymelementemskładowymspołeczeństwajestdlaA.Comte'arodzina,nie
zaśindywidualnajednostka.Rodzinajestnjednościąbiologiczną”powiązanąwspól-
nymiinteresamimaterialnymi.Jejznaczeniewyrażasięwtym,żewniejkształtują
sięważnedlaspołeczeństwaskłonności,takiejakmiłość,posłuszeństwo,braterstwo.
Zespółrodzin,łączącsięiwspółpracując,tworzypaństwo.Dopierowtedytworzysię
podziałpracy.Toniepodziałpracyzatemstworzyłspołeczeństwo,alejestonrezultatem
współżyciaspołecznego.Wszelkipodziałpracywymagajakiejśmyśliprzewodniej,gdyż
zbytrozwiniętymógłbydoprowadzićdoatomizacjispołeczeństwa,rozerwaćistnieją-
cewnimwięzi.Stąd,abyuniknąćszkodliwychskutkówpodziałupracy,musionbyć
regulowanyprzezorgankoordynujący,którywyznaczykażdemu(zgodniezjegopre-
dyspozycjami)zadania,mającnauwadzeinteresycałegospołeczeństwa.Tymorganem
organizacjiikierownictwa,rękojmiąładujestrząd.Kompetencjerządunieograniczają
siędofunkcjiekonomiczno-politycznych.Równieważnajestwspołeczeństwiewładza
kształtującamoralneprzekonaniaiobyczaje,wychowującaiucząca.Władzaświecka
iwładzaduchowapowinnybyć,zdaniemA.Comte'a,zewzględunaniebezpieczeństwo
nadużyćrozdzieloneiniezależneodsiebie.DoinstytucjirozważanychprzezA.Comte'a
wramachstatykispołecznejnależałyteż:religia-regulujeżyciespołeczne,podtrzy-
mujestosunkimiędzyludźmiijęzyk-umożliwialudziomwchodzeniewewzajemne
interakcje(G.Ritzer,Klasycznateoriasocjologiczna,Poznań2004).
Zkoleidynamikaspołecznatoinaczejteoriapostępuspołecznego.Jestonaważniejsza
niżstatyka.Poleganabadaniuprawrządzącychnastępowaniemposobiezjawiskspo-
łecznych.Społeczeństwostalesięzmienia,abyosiągnąćstanharmonii.Ludzieniemają
wpływunateprawa,chybażewpływtenmiałbypolegaćtylkonaprzyspieszaniutego,
coitakbysięwydarzyło.SwojebadaniaA.ComteograniczałdoEuropyZachodniej
(ibiałejrasy),jakożestanowiłaonanelitę”ludzkości.
Zrozumienierozwojuspołecznegojestmożliwetylkodziękiobserwacjifaktówempi-
rycznych.Rozwijanawtensposóbsocjologiamogła,wjegoprzekonaniu,osiągnąćtaki
stopieńdoskonałości,żeprawostałobysięzbyteczne,araczejjegodotychczasowefunkcje
przejęłobynaukowezarządzaniespołeczne(JohnM.Kelly,Historiazachodniejteorii
prawa,Kraków2006).Dynamikaspołecznaprzeznaczonajestdlatychwszystkich,którzy
chcielibyciągłychzmian.Dojejzałożeńnależąnastępujące(J.Szacki,Historiamyśli...):
1.Ciągłyikoniecznyrozwójludzkościmacharakterprawidłowyizależyodśro-
dowiskabiologicznego(rasa,gleba,klimat,miejscezamieszkania)orazgęstości
zaludnieniaizwiązanegozniąpodziałupracy,popytunażywnośćitp.
