Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pokazanągłówniewperspektywiefaktograficznej,azatemwświetledanychnatematbiedy,bezrobocia,
przestępczości,segregacjirasowejczyniedostatkufinansówmiejskich.Termin„kryzysmiast”,poczęści
będącymetaforą,aleoznaczającytakżeprawdziwiedrastycznerealiażyciamiejskiego,wprowadzono
donaukowegoobiegunapoczątkulatsiedemdziesiątychXXwieku,nafaliideologicznejkrytykikapitalizmu
powodującego,jakwówczaswierzono,kryzyscałegospołeczeństwa,sprzecznościinapięciawgospodarce,
niekontrolowanywzrostpatologiiwmiastach,ubóstwosystemówoświatowychczyindolencjęidwulicowość
władzy.Poświęconyjesttemurozdział7.Najwyżejrozwiniętespołeczeństwapodjęłyjednakprzeciwdziałania,
nazwanegeneralnieodnowąmiast,usiłującelikwidowaćlubprzynajmniejłagodzićteproblemy.Byłtoszereg
przedsięwzięćzzakresupolitykispołecznejikomunalnej,główniezwiązanychzrenowacjąwartościowej
zabudowydlanowychfunkcji,mającychrównieżznaczeniedlareorganizacjipodstawżyciaspołecznego
iutrwalanianowychpraktykdemokratyzacji.Rozdział8dotyczyodnowymiastnaprzykładziejejprzebiegu
wStanachZjednoczonych,podczasktóregosprawdzanopodstawowerozwiązania,orazuwarunkowań
podobnychprzedsięwzięćwEuropieiwPolsce,wtymrównieżkontrowersyjnej,chociażpowszechnie
stosowanej,gentryfikacji.
CzęśćVzajmujesięwybranymi,nowymikierunkamizmianwprzestrzenimiejskiejorazpojawiającymisię
wniejformami.Poruszajedneznajbardziejobfitychwkonsekwencjezagadnienieglobalizacjiijejantynomii,
glokalizacji.Dalejzajmujesięnowymiformamiwprzestrzeni,związanymiściśleznowoczesnością,szybkim
rozwojemidobrobytem:metropoliamii„kreatywną”gospodarkąorazfunkcjami,jakiewnichsiękoncentrują,
miastamiobrzeżnymiiosiedlamizamkniętymi.Uwzględniatakżewybranekierunkiprzekształceńprzestrzeni
miastEuropy.
Rozdział10przedstawiaproblematykęmiejskąwświetlerozwojuurbanizacjinaświecieorazdwóchróżnych
wytwarzanychprzezniąformachprzestrzenizurbanizowanejwmakroskali:megamiastimiastglobalnych.
ProblematykamegamiastdotyczypołowyglobunazywanejlekceważącoubogimPołudniem,gdziedoszybko
rosnącychcentrówmiejskichkażdegodniazmierzajątysiącewspółczesnychnomadów,uciekającychprzed
głodemlubgroźbąutratyżyciawewsiach,jednakbezszansnapracęigodziweprzetrwanie.Toświat
przymusowychmieszkańcównajnędzniejszychslumsów,którymżadenrządczymiędzynarodowaorganizacja
niejestwstaniepomóc.Rzadkosięonichmyśliwkrajachsytej,bogatejPółnocy.Zagadnieniaurbanizacji
wkrajachrozwiniętychirozwijającychsięzostaływtymrozdzialezestawionezgłównymitendencjami
charakteryzującymiprzemianyprzestrzeniPolskiipolskichmiast.Każdyzrozdziałówpodręcznikazamyka
krótkiepodsumowaniejegozawartości.
Intencjąautorabyłopokazaniesytuacjiprzestrzeniimiastwszerszymkontekście,nieograniczonym
dosocjologii.Polskiedoświadczeniawdwadzieścialatpozmianiesystemowejsąintegralnymfragmentem
szerszejproblematykimiejskiejUniiEuropejskiejicałegoobszaruwystępowaniaglobalnegokapitalizmu.
Zmianywstrukturzeprzestrzenno-funkcjonalnejpolskichmiastpowielająnaogółuniwersalne,obserwowane
wcześniejwinnychkrajachprawidłowości.Zapewnebędąnabierałycorazwiększejdynamikiprocesy
dekoncentracjiisuburbanizacji.Podwpływemogólnychprawidłowościformyosadnictwaulegająpolaryzacji
–obokelitarnychenklaw„osiedlizamkniętych”rozszerzająsięsferyniedostatkuizjawiskadezorganizacji
społecznej.WielefragmentówcentralniepołożonychdzielnicdużychaglomeracjiwPolscebędzieulegać,jeśli
jużnieulega,degradacji.Ichkontrastzkwitnącymiśródmiejskimidzielnicamibiznesuczynowoczesnym
budownictwemapartamentowymmożebyćcorazdotkliwszy.Obszernaprezentacjadoświadczeń
amerykańskichieuropejskichwdziedziniekryzysuiodnowymiastmarównieżnacelupokazanieich
przydatnościwpolskichwarunkach.
Każdapróbainterpretacjiproblematykiwielkomiejskiejjestskazananaarbitralność.Możnająujmować
zperspektywyjednostkowejczymechanizmówwpływającychnazachowaniajednostekwmałychgrupachlub
przyjejrozpatrywaniuuwzględniaćdziałanialudziwokreślonychrolachspołecznych.Możnateżtwierdzić
–
peranalogiam
dogłównychtezteoretykówglobalizmu–żechociażwspółczesneprocesyizjawiska
wkapitalizmiesąwznacznymstopniusterowanezgóry(np.przezponadnarodowekorporacjelubglobalne
tendencjeczywahaniakoniunktury),towostatecznymrachunkunadecyzjeizachowaniajednosteklubgrup
wpływajątakżeuwarunkowaniawskalimikro,awyjaśnianieprocesówzachodzącychwstrukturach
osadniczychmusitakżebraćpoduwagęzmiennedotyczącestrukturpośrednich:strukturyspołeczno-
zawodoweczyspołecznościorazróżnorodneaspektykultury,jakkategoriestylużycialubwzorykonsumpcji.
Podręczniktennieeksponujenadmiernieżadnejzmożliwychperspektywteoretyczno-metodologicznych,
skłaniającsięraczejdoprzekonania,żepotrzebnajestintegracjaglobalnegosposobuwidzeniazelementami
społeczno-kulturowymiwjednąwspólnąperspektywę.
Ograniczoneramypodręcznikaniepozwalająnapogłębioną,pretendującądokompletnościanalizęwielu
zagadnień.Listatematów,któreniezostałyporuszone,jestobszerna.Autorbyłtegoświadomy,alewybór
zawartościmusiałbyćkompromisemmiędzyobjętościąachęciąprzekazaniawszystkichważnychtreści.
Należymiećnadzieję,żeopracowanietoprzyczynisiędolepszego,bardziejwszechstronnegozrozumienia
istotyprzestrzenimiejskiejijejspołeczno-kulturowychuwarunkowań.
DziękujęWydawnictwuNaukowemuPWNzamądrąpolitykęzachęcaniaautorów,amojejżonieUrszuli
zawyrozumiałośćdlamnie,pochłoniętegoprzygotowaniemtejksiążki.
