Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Rozdziałpierwszy:Udziałpruskiegoiaustriackiegomodeluwymiarusprawiedliwości...
krajowepracowaływskładzie5sędziówzawodowych.Rolęsądunajwyż-
szegospełniałSądRzeszy(Reichsgericht)zsiedzibąwLipsku22.Jegowy-
działy,cywilnyikarny,rozstrzygałyrewizjewytoczoneprzeciwwyrokom
sądówniższychinstancji(takżesądówprzysięgłych),awsprawachkarnych
byłtorównieżsądwłaściwydoorzekaniawprocesachozbrodnięstanu
izdradękraju,oileczynyskierowanebyłyprzeciwcesarzowi.SądRzeszy
orzekałwskładzie7sędziów.Pozastrukturąsądownictwazwyczajnego
znajdowałysięm.in.sądyadministracyjne,gminneiprzemysłowe;ich
działalnośćniemieścisięjednakwramachzakreślonychtytułemniniejszej
pracy23.
Strukturawymiarusprawiedliwościwpaństwieaustro-węgierskimróż-
niłasięodukształtowanejwPrusach,jakkolwiekodmiennościteniemiały
fundamentalnegoznaczenia.Pojawiałysięjużjednaknaetapiesystemu
przepisówprawnych,określającychsferęwładzy.Wmonarchiihabsbur-
skiej,inaczejniżwPrusach,trudnowskazaćjedenpodstawowyaktprawny
konstytuującywymiarsprawiedliwości.Raczejprzywołaćtrzebaconajmniej
kilkaustawirozporządzeń,zktórychkażde,częściowo,definiowałokształt
prawnysądownictwa.Budowanowoczesnejstrukturywymiarusprawiedli-
wościzapoczątkowanazostaław1855r.,gdywprowadzonoprzepisyujed-
nolicającewskalicałegopaństwaliczbęistrukturęsądów.Dnia20XII
1867r.uchwalonoustawęzasadnicząowładzysędziowskiej(Dziennik
UstawPaństwa[dalej:DzUP],nr144).Następnieprzyjętoustawędotyczącą
postępowaniadyscyplinarnegoprzeciwurzędnikomsędziowskiminie-
dobrowolnegoprzenoszeniatychżenainnemiejsceiwstanspoczynku
z21V1868r.(DzUP,nr46),wreszcieustawęz1VIII1895r.owykony-
waniusądownictwaiwłaściwościsądówzwyczajnychwsprawachcywil-
nych(normajurysdykcyjnaDzUP,nr111,ustawazaprowadzającanormę
jurysdykcyjnąDzUP,nr110).Normaweszławżycie1I1898r.wraz
zustawąopostępowaniusądowymwcywilnychsprawachspornych.Kolej-
nymiaktamiprawnymitworzącymimiejscowywymiarsprawiedliwości
22Wniniejszejpracyzaakceptowanotłumaczenieniemieckichnazwposzczególnych
sądów,używaneprzezwiększośćautorów;zob.np.J.POLEWKA:Początkiirozwójadwokatury
polskiejnaGórnymŚląsku.Katowice2005,s.26;S.ŚRENIOWSKI:HistoriaustrojuŚląska.Katowi-
ce—Wrocław1948,s.234;M.MATERNIAK-PAWŁOWSKA:Struktura...,s.179;EADEM:Ustrój...,
s.125.UzaraniaIIRzeczypospolitejzupełnieinaczejnacowartozwrócićuwagętłuma-
czononazwyniemieckichsądównałamach„PrzegląduSądowego”[dalej:„PS”]1919,nr5,
s.23.Wproponowanymprzez„PrzeglądSądowy”ujęciuAmtsgerichteoznaczałysądykrajo-
we,Landgerichtesądyziemiańskie,Oberlandesgerichtesądynadziemiańskie.Zkolei
wedługS.PŁAZY(HistoriaprawawPolscenatleporównawczym.Cz.2.Kraków2002,s.185)
Amtsgerichtetosądyurzędowe,Landgerichtesądykrajowe,Oberlandesgerichtewyższe
sądykrajowe.
23Sądownictwonaziemiachb.zaborupruskiego.„PS”1919,nr5,s.23—26;S.PYROWICZ:
ReformasądowawNiemczech.Cz.1.„GazetaSądowaWarszawska”[dalej:„GSW”]1908,nr6,
s.87—88;S.ZALESKI:IstotaizakresprawanadzoruSąduNajwyższego.„GSW”1926,nr1,
s.4—6;M.MOHYLUK:Prawo...,s.92—93;M.MATERNIAK-PAWŁOWSKA:Struktura...,s.179.