Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
wódgórnikalubhutnikapozwalanajłatwiejzyskaćszacunekotoczenia
ipoczuciesatysfakcji5.
Wwarunkachstworzonychprzezpaństwoniemieckiewybórkarieryza-
wodowejbyłdecyzjąopodtekściezarównonarodowym,jakipolitycznym.
PolskimieszkaniecPrus,rozważająckwestiępodjęciawyższychstudiów,
wybierałnajczęściej,zracjigeograficznejbliskości,Wrocław,ewentualnie
Lipsk,BerlinlubMonachium.Niezależnieoddokonanegorozstrzygnięcia
trafiałdojednegozcentrówkulturyniemieckiej,któregooddziaływaniena-
rodowebyłonatylesilne,wokresiepobieranianaukistudentbyłsku-
teczniegermanizowany.Zapewnewłaśnieobawaprzedutratąnarodowej
tożsamościdlawielustanowiłaprzyczynęporzuceniamyśliorozpoczęciu
studiówwyższych.Potwierdzałatochoćbydośćczęstopodejmowanaprzez
polskojęzycznychGórnoślązakówdecyzjaowyborzenaukiwseminarium
duchownymweWrocławiu,wtymczasiejedynejszkolewyższej,wktórej
językpolskibyłobecnywsalachwykładowych.Studiateologicznepozwa-
lałyutrzymaćwłasnąorientacjęnarodową,cobyłowyjątkowewsystemie
pruskiegoszkolnictwawyższego.Wynikałotozuświadomieniasobiespe-
cyficznejsytuacji,wjakiejabsolwenciseminariumwrocławskiegomieliwy-
konywaćpracęduszpasterską.Ponieważwiększośćkatolikównatymtere-
niemówiłapopolsku,tymjęzykiemmusieliposługiwaćsiętakżekapłani.
Siłąrzeczyzatempodczasnaukiwseminariumwrocławskimnietylkonie
sprzeciwianosięużywaniujęzykapolskiego,alenawetwspieranowysiłki
chętnychdojegopoznawania.Oczywiście,przyjęcietezy,możliwość
posługiwaniasięjęzykiempolskimbyłajedynąprzyczynąpopularnościstu-
diówteologicznychwśródGórnoślązaków,byłobybardzoryzykowne,po-
mijałobybowiemcałąsferęzaangażowaniareligijnego.Mimowszystkojed-
nakkwestiaużywaniapolszczyznywczasiestudiówniebyłazupełnie
marginalna.Wseminariumwrocławskimwpływałanp.nazmniejszanie
kompleksównarodowych,którerównieżmogłyodciągaćpolskojęzycznych
Górnoślązakówodpodejmowaniastudiówwyższych.Przyczynichnieobec-
nościnauniwersytetachbyłodużowięcej.Pomińmywtymmiejscupróbę
zdefiniowaniawszystkich;nawetwymienienietylkokilkupodstawowych
powodówwystarczy,bypotwierdzićnajważniejszyskutektegozjawiska
brakpolskojęzycznejludnościwśródmiejscowychwarstwwykształconych
(nieliczącduchowieństwa).Takasytuacjaniewystępowaławinnychdziel-
nicachnależącychdopaństwapruskiego.Wrokuakademickim1907/1908
spośród617studentówpolskiegopochodzenia,pobierającychnaukęwnie-
mieckichakademiachiuniwersytetach,446pochodziłozWielkopolski,
127zPrusZachodnich,atylko44zeŚląska;wrokuakademickim
5EADEM:ZzagadnieńawansuspołecznegoGórnoślązakówwPolsceniepodległej.W:„Studia
iMateriałyzDziejówŚląska”.T.13.Red.S.MICHALKIEWICZ.Katowice1983,s.97;R.ERGE-
TOWSKI:StudenckieorganizacjePolakównaUniwersytecieLipskimwlatach1872—1919.Wrocław
1982,s.42—45;F.SZYMICZEK:Stowarzyszeniaakademickiepolskiejmłodzieżygórnośląskiejwe
Wrocławiu1863—1918.Wrocław1963,s.171—174;G.HITZE:CarlUlitzka...,s.79—80.
2*
Społeczneuwarunkowaniażyciapublicznego...