Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
CzęśćI.Definicjaschole
ibranieudziałuwpolowaniach33.Wistocienieistniejeżadenprzekazźró-
dłowypotwierdzającyudziałogółuandreswćwiczeniachwojskowych.Dys-
ponujemyzatoinformacjamipodającymiichistnieniewwątpliwość.
Ksenofontpisał,żewinnychpaństwachgreckichnieistniałtrening
wojskowydlawszystkichdorosłychmężczyzn.WAtenachok.335r.p.n.e.
wprowadzonoszkoleniewojskowenakosztwspólnoty;wcześniejprzygo-
towaniedowojnybyłosprawąprywatnąkażdegoobywatela.Wtymcelu
zatrudnianonauczycieliwalki(hoplomachoi),którzypobieralizaswoje
usługiopłaty34.Jedenztakichhoplomachoi,oimieniuStesileos,pojawia
sięwdialoguLachesPlatona.PopiswalkiStesileosawciężkiejzbroistałsię
powodemdodyskusjinaddefinicjąodwagi(andreia).Wjejtrakciepadły
interesująceuwaginatematSpartan.Otóżmielioninwyszukiwaćiwy-
uczaćtakichprzedmiotów,którychopanowanieteoretyczneipraktyczne
dałobyimprzewagęwojskowąnadinnymi”,atakżeiżnspośródcałejHel-
ladytamwłaśnienajpoważniejuprawiajątakierzeczy”35.Dalejczytamy
otym,żehoplomachoiniepojawialisięwSparcie,ponieważniebyliby
wstanieniczegonowegoSpartannauczyć.Mogłobysięwydawać,żewyni-
kałotozciągłegopoświęcaniaczasuiwysiłkutreningowiwojskowemu
przezSpartan,takżepotrzydziestce.Niekoniecznie.Uwagionaucza-
niusztukiwojennejprzeznauczycieliwalkizawszepadaływkontekście
młodzieży,aniedorosłych.HoplomachoiniezrobilibywSparciekariery,
ponieważtomłodzież,aniedorośli,przechodziłaprzeszkoleniewojskowe.
Doroślizkoleirównieżniepotrzebowalinauki,gdyżwtrakciepaidei
nabylijużodpowiedniąwiedzęiumiejętności.
Nato,żetreningwojskowykończyłsięwrazzpaideią,wskazujeprzy-
woływanawewstępieprzemowaPeryklesanacześćpoległychAteńczyków
wwojniepeloponeskiej36.Znalazłosięwniejinteresująceporównaniezwy-
czajówwojennychSpartyiAten.Spartaniemielibyćbardziejwojowniczą
wspólnotązpowoduwprowadzeniapełnegotrudówićwiczeń(epipono
askesei)wychowania.Ateńczycynatomiastprowadziliswobodnytrybżycia
(aneimenosdiaitomenoi)imimożeniepoświęcalisprawomwojnytyle
uwagi,coSpartanie,wcalenieustępowaliimodwagą.Różnicęrobiłzatem
33Hodkinson2006,135–136;2018,40.
34Lipka2002,147;Friend2019,83–86.
35Pl.Lach.182E–183A,tłum.W.Witwicki.
36Tuc.2,39.OSparciewmowiepogrzebowejPeryklesazob.ostatnioDebnar2018
iDucat2021.
