Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
trzydziestychXXw.16,przestrzegałprzeddawaniemwiaryźródłompowsta-
łymzwłaszczapoepoceklasycznejizalecałostrożnąpostawębadawczą.
BadanianadtymzagadnieniemkontynuowałEugèneN.Tigerstedt,który
nastałewprowadziłdonaukipojęcienlegendyspartańskiej”17.Topodjej
wpływemwielemitów,mimostarańniektórychuczonychzmierzających
donodczarowania”Sparty,nastałezagościłowmémoirecollectiveichyba
długo(amożeinazawsze)jeszczewniejpozostanie.
Manatowpływjeszczejedenczynnik,którysprawia,żeprzybadaniu
historiiSpartynależyzachowaćszczególnąostrożność.Otóżstarożytność
pozostawiłaliczneprzekazynatematSparty,pochodzącezróżnychepok
historycznych.Przezdługiczaswbrewprzestrogomwyżejwymienionych
uczonychrekonstrukcjadziejówSpartypolegałana,jaktoująłRyszard
Kulesza,układaniupuzzli:
Problempoleganatym,żeelementytejspartańskiejukładankipochodząnie
tylkozróżnychokresów,aletakżesądostępnewróżnychwersjach.Uczeni
biorąodrębneelementyzpudełkaipróbująpołączyćjewobrazjakiegoś
tematu,którybyłbyspójny,awwieluprzypadkachodpowiednidlacałej
historiiSparty.Elementy,któreniepasują,zostająodrzuconelubopatrzone
znaczeniem,któresprawia,żenadająsiędoukładanki18.
PrzełomowymomentnastąpiłwrazzukazaniemsięksiążkiNigelaM.
Kennella,poświęconejwychowaniuspartańskiemu19.Badaczeoddawna
zauważali,żewhistoriiwychowaniaspartańskiegomożnawydzielićtrzy
etapy:klasyczny,hellenistycznyirzymski.JednaktozasługęKennella
stanowiłowykazanie,żełączenieprzekazówzposzczególnychepokjest
wwieluwypadkachniedopuszczalne.Walczączczymś,conazwałpodej-
ściemsynchronicznym,zaproponowałpodejściediachroniczne:oddzielne
badanieprzekazówzkażdejepokihistorycznej20.Spowodowałotoodnowę
16Ollier1933i1943.
17Tigerstedt1965i1974.Znajnowszychprac,gdzietakżeospartańskiejpropagan-
dzie,zob.zwłaszczaPowell2018.
18Kulesza2014,7–8.
19Kennell1995.
20Koniecznośćstosowaniatakiegopodejścianietylkododziejówspartańskiego
wychowania,aleiinnychaspektówhistoriiSpartywykazaliniedługopóźniejHodkinson
1997[2]iFlower2002.
