Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czenieowłasnejważności.Autor—nawiązującdoakcentowanejprzezRogersa
bezwarunkowejmiłościiakceptacji—zaznacza,żepoczuciewłasnejwartości
kształtujesięprawidłowotylkouosób,któremogłysięczućpostaciącentralną
wdomuswoichrodziców,którychpotrzebybyłybezwzględniezaspokajane,któ-
rebyłyprzedmiotemstałejtroski,opieki,zainteresowania.Czyodczuwającwła-
snąwartośćmożnamiećniskąsamoocenę?Chybanie,skorosamoocenazreguły
bywawysoka,aosób,którychpotrzebyniebyłybezwzględniezaspokajanejest
całkiemsporo.Czyposiadającwysokąsamoocenęmożnanieczućsięwartościo-
wym?Zprzedstawionychrozważańwynika,żetak,chociażwzdaniutymkryje
sięzdroworozsądkowasprzeczność:jeśliwysokosiebieoceniam,dlaczegonie
miałbymczućsięwartościowym?
SamoocenadefiniowanajesttakżejakorozbieżnośćmiędzyJaidealnymaJa
realnym,którąodczuwajednostka(Rogers,1964;Higgins,1987),chociażwpol-
skiejliteraturzerozbieżnośćowychdwuJanazywanajestsamoakceptacją.
WedługReykowskiego(1975)poziomsamoakceptacjideterminujeogólnaocena
samegosiebie,opartanaporównaniuswoichosiągnięćzestawianymisobie
wymaganiami.Przydużejrozbieżnościsamoakceptacjajestniska,aprzymałej
wysoka.PodobnieŁukaszewski(1984)terminemsamoakceptacjaokreślaakcep-
tacjęsiebiewyznaczonąprzezwielkośćróżnicymiędzyJarealnym(czylirepre-
zentacjątypowychwłaściwościistanówJa)aJaidealnym(reprezentacjąwła-
ściwościistanówpożądanych—krótko:ideałemsiebie).
Poziomsamooceny,jakrównieżsamoakceptacjimożnawięcszacowaćwzglę-
demukładuodniesieniawpostaciideałów,doktórychsiędąży,wzorcówosobo-
wychorazoczekiwańinnychosób,wszczególnościrodziców.ZgodniezideąJa-
mesa(Tesseriin.,2004)samoocenajestzdeterminowanaprzezrelacjępoziomu
własnychosiągnięćdopoziomuwłasnychaspiracji.OdJamesawywodzisięteż
koncepcjaJaidealnego,rozwiniętaidopracowanateoretycznieprzezpolskich
psychologów,którzypokazaliponadto,żezależnieodtego,którezowychdwuJa
pełnirolęstandarduregulacji,możnaspodziewaćsięzachowańnastawionychna
obronęJabądŹnajegoekspansjęisamorealizację(Karyłowski,1982;Łukaszew-
ski,1974,1984;ReykowskiiKochańska,1980;Wojciszke,1986).
1.2.Samoocenajakomotyw
utrzymaniawłasnejwartości
Powszechnośćwysokiejsamoocenysprawia,żewspółcześniebywaonatrakto-
wananiejakoobiektywnywskaŹnikwartościjednostki,leczjakomotywego.
Motywtenobjawiasiętendencjądoutrzymywaniawysokiejsamooceny,obrony
zagrożonejsamoocenyorazdopodwyższaniadobregomniemaniaosobie.Jakpi-
sząWojciszkeiDoliński(2008)—znacznaczęśćnaszegożyciapsychicznego
ikontaktówspołecznychpozostajewsłużbietegomotywu.Realizujesięonpo-
przezformułowaniepochlebnychsądówosobie(przewidywaniewłasnychzacho-
18
