Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Natomiastosobyzniskąsamoocenąznajdująsięjakbywpotrzasku—niżejoce-
niająswojeszansesukcesuwpodjętychdziałaniach,wkładająwięcwniemniej
wysiłku,coprzejawiasięsłabszymiwynikami,iwefekcieutwierdzajewni-
skimpoczuciuwłasnejwartości(zaWojciszkeiDoliński,2008).Wciążjednak
niemapewności,żewysokasamoocenajestgwarantemżyciowegopowodzenia,
leczconajwyżejjegowskaŹnikiem—wiemybowiemjedynietyle,żeosoby,
uktórychwskaŹnikzwanysamoocenąutrzymujesięnawysokimpoziomiele-
piejradząsobiewżyciu.Czyjednakzawsze?
Badaczedonosząrównież,żewysokasamoocenamożeprowadzićdoniereali-
stycznegooptymizmu,polegającegonaprzecenianiuwłasnychmożliwości.Powo-
dujetopodejmowaniezbytambitnychzadańorazsztywne,nadmierniedługie
trwanieprzypróbachrealizacjiniewykonalnychczynności(McFarlin,Baumeister
iBlascovich,1984,zaWojciszkeiDoliński,2008).Niektórzy(Baumeisteriin.,
2003)wnioskują,żeoilewysokasamoocenaprzynosipewnekorzyści(wtym
dobresamopoczucie)jejposiadaczowi,otylejejkosztyponosząinni.Życiewpo-
czuciuwłasnejwyjątkowościiwyższościnadinnymijestzapewneprzyjemnym,
nagradzającymstanem,alebyciepartneremosoby,któramatakiwygórowany
obrazsiebiebywaproblematyczne.Społeczniedestruktywnekonsekwencje„wy-
wyższaniasię”sązapewneprzyczynątego,żeludziestarająsiębyćskromni
winterakcjachzprzyjaciółmi(Tice,Butler,MuraveniStillwel,1995,zaBaumei-
steriin.,2003),szczególnieżyjącwkulturachkolektywistycznych(Heineiin.,
1999,zaBaumeisteriin.,2003).Baumeisteriwspółpracownicy(2003)zastana-
wiająsięzatem,czywobliczuryzykabyciaosobąniechcianąspołecznienielep-
szedladobrostanuczłowiekabyłobyadekwatneocenianiesiebie—nawetjeśli
miałobytooznaczaćnegatywneuczuciawzględemwłasnejosoby?Kirkpatrick
iEllis(2001)dowodzą,żeadekwatneocenianieirozumieniesiebieoszczędza
czasienergię,np.zapobiegazbędnymwysiłkomzdobywaniapartnera,którynas
niechce,pomagawewłaściwymwyborzeszkołyizawodu,chroniąctymsamym
przedporażką,jednymsłowem—adekwatneinformacjesprzyjająwłaściwemu
podejmowaniudecyzji.Jednakzjakiegośpowoduwieluludzipreferujepochleb-
nedlasiebieiluzjeipowódtenprawdopodobnieniejestbłahy.
1.4.PozytywneiluzjewzględemJa
aprzystosowanie
Podstawowymwarunkiemzdrowiapsychicznego,dostrzeganymjużwstaro-
żytnejGrecji,jestzdolnośćdoadekwatnegoocenianiarzeczywistości,aszcze-
gólniesamegosiebie(Kwan,Robins,JohniKuang,2008).Awięcobiektywny
wglądwsiebiewydajesiękoniecznydlaefektywnegofunkcjonowania.Wopozy-
cjidotegozałożeniaTayloriBrown(1988)dowodzą,żepozytywne,samo-
wzmacniająceiluzjesąwyznacznikiemzdrowiapsychicznego.Tenoryginalny
punktwidzeniapodzieliłpsychologównaprzekonanych,żejednostkinajlepiej
22
