Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Konceptualizacjakontroliprzezhamowanie
Rysunek2
Elementyskładowefunkcjiwykonawczychorazzłożonekompetencjepowiązaneztymi
funkcjami
kompetencjezłożone
kompetencjezłożone
słabiejpowiązane
silniejpowiązane
składowe
elementy
hamowanie
planowanie
ustalanie
reakcji
celów
rozwiązywanie
podejmowanie
problemów
robocza
decyzji
pamięć
monitorowanie
przełączanie/
elastyczność
reeksja
błędów
organizowanie
kreatywność
umysłowe
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawieJones,Baileyiin.,2016,s.9.
Chociażwspomnianywyżejprojektdotyczyłgłównieokresuwczesnego
dzieciństwa,jegowynikidośćdobrzeobrazująaktualnystanbadańnadfunk-
cjamiwykonawczymi.JakzauważaJodzio(2008):nZjednejstronydotychczas
zgromadzonedanewzbogaciływiedzęoEF18,zwłaszczamechanizmachpla-
nowaniaikontrolidziałania,zdrugiejjednak,paradoksalnie,ujawniłyliczne
nieścisłościirozbieżnościwpodstawowychnawetkwestiach,dotyczących
choćbystatusuireprezentacjiEFwumyśle”(s.32).Potrzebawięcsztucznych
zabiegów,jakwopisanymwyżejprojekcie,byuporządkowaćpojęciastoso-
waneprzezbadaczy.CiąglenierozstrzygniętetrudnościwdefiniowaniuFW
mająswojeźródło,międzyinnymi,wkrótkiejhistoriibadańtegoobszaru.
Pojęciefunkcjiwykonawczychjeststosunkowonowymterminem,którypo
razpierwszyzostałzdefiniowanywlatach70.,abadanianadmechanizmem,
zaburzeniami,metodamidiagnozyimózgowympodłożemtychfunkcjiroz-
poczętowlatach80.XXwieku(Ardila,2008;Goldsteiniin.,2014;Jodzio,
2008).Woceniepostępubadańztegozakresutrzebateżwziąćpoduwagę,
żeproblemkontrolipoznawczejjestjednymznajtrudniejszychproblemów
psychologicznych(Falkowskiiin.,2008).Mimonieścisłościirozbieżności
wkonceptualizacjiFWistniejejednakpewnaintuicyjnazgodnośćbadaczy,
bytraktowaćtefunkcjejakonależącedojednej,specyficznejrodzinyproce-
sów,orazbymierzyćjewokreślonysposób(Jones,Baileyiin.,2016;Zelazo
iin.,1997).Zobaczmy,czytazgodnośćmanifestujesiętakżewpodzielaniu
trzechzałożeńugruntowanych,zdaniemJodzio(2008,s.32),wewspółczesnej
literaturzeprzedmiotu.
18WpolskiejliteraturzefachowejautorzyczęstoużywająskrótowcaEFodangielskiej
nazwyexecutivefunctions.WswoimtekścieużywamskrótowcaFWodpolskiejnazwy
funkcjewykonawcze,cozaznaczyłemjużwyżej.
26
AdamMickiewiczUniversityPress©2023