Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Kontrolaprzezhamowaniejakofunkcjawykonawcza
realizacjitejfunkcji(por.Zelazoiin.,1997).Niemamywięcdoczynienia
zrzeczywistymwyjaśnieniemmechanizmukontroliprzezhamowanie,ale
zwyjaśnieniempozornym,tworzącymbłędnekołowdefiniowaniu(idemper
idem).Podrugie,niewiemycoiwjakisposóbsterujekontroląprzezhamo-
wanie.Funkcjonalneokreślaniemechanizmukontroliprzezhamowanienie-
uchronnierodziwięckoniecznośćodwołaniasiędoistnieniatajemniczego
homunkulusa,zktóregonaukowymwyjaśnieniempsychologiapoznawczado
tejporysobienieporadziła(por.Falkowskiiin.,2008).
1030Kontrolaprzezhamowaniejakofunkcjawykonawcza
Chociażtytułjednegozrozdziałówznanegopodręcznikapsychologiipo-
znawczejgłosi:nIstotafunkcjizarządczychczylihomunculusodnaleziony”
(Nęckaiin.,2013,s.266),jużwjednymzpierwszychjegozdańczytamy,
żedefinicjanznaleziska”maciąglecharakterfunkcjonalny.Odnalezionowięc
niehomunkulusa,lecznhomunkulusa”
.Mowaoczywiścieofunkcjachwyko-
nawczych(zarządzających),którychkontrolaprzezhamowaniejestskładową.
W2016rokunaUniwersytecieHarvardawUSAzakończyłsięExecuti-
veFunctionMappingProject,interesująceprzedsięwzięciebadawcze,którego
celembyłoułatwieniebadaczom,praktykomipolitykomorientowaniesię
wszybkoprzyrastającejliteraturzezzakresufunkcjiwykonawczych(FW)
iinnychkompetencjipowiązanychzregulacjąfunkcjonowaniaczłowieka.
Powodempodjęciategozadaniabyławielośćpojęćitradycjibadawczychist-
niejącychwtymobszarze.Zdaniembadaczyrealizującychprojektutrudnia
onarozumienieistotyiznaczeniaFWorazkomunikowaniesięwtymzakre-
sie.Zadaniezrealizowanopoprzezuporządkowaniepojęćużywanychgłównie
wliteraturzenaukowejistworzeniemapyFWzawierającejkluczowezjawi-
ska,ichdefinicjeisposobypomiaruorazznaczeniewdalszymżyciu.Analizie
poddano160artykułów,napodstawiektórychstworzonolistę40kluczowych
pojęćodnoszącychsiędoFWjakogrupylubdoposzczególnychfunkcjiskła-
dowychtejgrupy.Pomimoichróżnorodnościokazałosię,żebadaczedefiniu-
imierząFWwpodobnysposób:uwzględniająwnichzwykleodtrzechdo
czterechprocesówskładowychorazwskazująnaichistotnąrolęwbardziej
złożonychkompetencjach(Jones,Baileyiin.,2016)(zob.rysunek2).
25
AdamMickiewiczUniversityPress©2023