Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
dówI.Kantaitradycjiumowyspołecznej,RichardM.Hare9odwołującysiędo
klasycznegoutylitaryzmu,atakżeneotomiściipersonaliściczerpiącyztradycji
prawanaturalnego10.Podkreślającmoralnąrównośćludzi,zwracamyuwagę
nawyjątkowystatusmoralnyczłowiekawyrażanyczasemzapomocąterminu
„osoba”.Niektórzyfilozofowie(naprzykładpersonaliści)sąrównieżprzekonani
owyjątkowejgodnościprzysługującejczłowiekowijakoosobie11.
Moralnarównośćludzijestwięcideałemuznawanymzarównoprzezzwolen-
nikówteoriideontologicznych,postulującychposzanowanieuznanychprzezsiebie
wartości(naprzykładgodnościludzkiej,autonomiiczłowieka),jakiteleologicz-
nych,skłaniającychsiękupromowaniuwartości(przykładowoużyteczności)12.
Wydajesięzatem,żewiększośćteoriietycznychakceptujeanalizowanyideał
moralnejrównościludzi–ideał,którysprowadzasiędotego,byzmoralnego
punktuwidzeniakażdyczłowiekbyłtraktowanyjednakowo.RonaldDworkin
mówiwtymkontekścieoprawiedorównejtroskiiposzanowania,któretoprawo
dzielisię–jegozdaniem–naprawodorównegotraktowania,polegającenarów-
nymrozłożeniuszans,zasobówiobciążeń,orazprawodobyciatraktowanym
jakorównyinnymludziom,czyliprawodoposzanowaniarównegotemu,jakie
okazujesiękażdemuinnemuczłowiekowi13.Możemyprzyjąć,żedrugiezwyróż-
nionychprawściśleodpowiadatemu,cookreśliliśmymianemideałumoralnej
równościludzi.Ideałtenstanowifundamentwszystkich,awszczególnościlibe-
ralnychteoriisprawiedliwościdystrybutywnej.Poszczególneteorieróżniąsię
jednakwkwestiitego,wjakisposóbówideałnależyrealizowaćwpraktyce.
Niektórzysązdania,żeludzitraktujesięjakorównychwówczas,gdyprzy-
znajesięimrówneprawawdziedziniespołeczno-politycznejlubgdydokonuje
sięrównegopodziałuszerokopojętychdóbr.Równościodnoszącejsiędodzie-
dzinyspołeczno-politycznejRichardJ.Arnesonnadałnazwęrównościdemo-
kratycznegoobywatelstwa14,natomiastrównośćdotyczącąpodziałudóbrmożna
9R.M.Hare,EthicalTheoryandUtilitarianism[w:]UtilitarianismandBeyond,s.25,26;
R.M.Hare,Myśleniemoralne.Jegopłaszczyzny,metodyiistota,tłum.J.Margański,Aletheia,
Warszawa2001,s.193–200.
10Historiękoncepcjiprawanaturalnego,odjejstoickichźródeł,poprzezwkładśw.Tomasza,
poneoscholastycznąinterpretacjęprawanaturalnego,zaprezentowanowpozycji:A.Szostek,
Natura,rozum,wolność.Filozoficznaanalizakoncepcjitwórczegorozumuwewspółczesnejteo-
logiimoralnej,FundacjaJanaPawłaII,Rzym1990,s.28–38.
11A.Szostek,Wokółgodnościprawdyimiłości.Rozważaniaetyczne,RedakcjaWydawnictw
KatolickiegoUniwersytetuLubelskiego,Lublin1995,s.43–48.
12Ph.Pettit,Konsekwencjalizm[w:]Przewodnikpoetyce,s.273;J.Griffin,Well-being:Its
Meaning,MeasurementandMoralImportance,ClarendonPress,Oxford1986,s.163–191.
13R.Dworkin,Biorącprawapoważnie,tłum.T.Kowalski,PWN,Warszawa1998,s.328,
407,483–485.
14R.J.Arneson,Równość,tłum.C.Cieśliński,M.Poręba[w:]Przewodnikpowspółczesnej
filozofiipolitycznej,red.R.E.Goodin,Ph.Pettit,KsiążkaiWiedza,Warszawa2002,s.628–629.
