Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Transformacjaustrojowaigospodarcza,którejdokonanowPolscewlatach
dziewięćdziesiątychXXwieku,stanowimodelowyprzypadekdystrybucjidóbr,
którymożnaoceniaćzperspektywysprawiedliwości.Znacznaczęśćmajątku
narodowegozgromadzonegowczasachsocjalizmuzostaławciągukilkulatroz-
dysponowanapomiędzynielicznychspośródczłonkówspołeczeństwa.Procesem
prywatyzacjikierowałopaństwopoprzezswojeinstytucje(naprzykładMini-
sterstwoSkarbu),doprowadzającostateczniedotego,żecentralnieplanowaną
gospodarkęzastąpiłwolnyrynek.Wspołeczeństwiepojawiłysięgłosy,żeczęść
majątkunarodowegowpostacipaństwowychprzedsiębiorstworazichwypo-
sażeniazostałaprzezniektórychludziprzywłaszczona.Ujawniłysięznaczne
nierównościwstandardzieżyciapomiędzytymi,którzyotrzymalidużyudział
wprywatyzowanymmajątku(naprzykładzdołalisięuwłaszczyć),atymi,którzy
zostalipozbawienijakiegokolwiekwnimudziału(przykładowozostalizwolnieni
zpracywramachrestrukturyzacjiprzedsiębiorstw)1.
Zostawmyekonomistomocenęskutecznościiefektywnościprzeprowadzonej
wPolscetransformacjiustrojowej,socjologomzaśanalizęprzemianstruktury
społecznejspowodowanejtątransformacją.Spróbujmyspojrzećnaopisany
procesprzechodzeniaodwłasnościpaństwowejdoprywatnejjakonaprzykład
dystrybucjidóbr,doktóregomożnaodnieśćkwalifikacjęsprawiedliwości.Dobra
podlegającepodziałowitocałeprzedsiębiorstwa,udziaływnichbądźmajątek,
którymdysponują.Dobratecechująsiępodzielnością(przynajmniejwograni-
czonymzakresie),czylimogąstaćsięprzedmiotempodziału,orazrzadkością,
cooznacza,żeniekażdy,ktochce,możejeotrzymać.Prywatyzowanymajątek
majeszczejedną,istotnązperspektywysprawiedliwościcechę,zostałmiano-
wicieuzyskanywwynikuwspółpracywieluludzi,aniedziałańpojedynczego
człowieka.Wymienionecechydzielonegodobra,czylipodzielność,rzadkość
orazpowstaniewwynikuwspółpracyjednostek,stanowiąwarunkipostawienia
1SzczegółyprocesutransformacjiustrojowejwPolscezostałyopisanemiędzyinnymi
wartykuleJ.Michałowskiego,Odsocjalizmudorynku–przypadekPolski[w:]Odsocjalizmudo
gospodarkirynkowej,red.T.Gruszecki,Verba,Lublin2000,s.75–107.
