Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
sze,równośćbywarozumianajakoopisrzekomejsytuacjispołecznej,wktórej
przyszłoludziomżyć(naprzykładHobbesowskiopisstanunatury,wktórym
ludzie,dysponujączbliżonąsiłąfizyczną,wrównymstopniuzagrażająsobie
nawzajem2).Podrugie,równośćrozumiesięjakozasadędziałania,wmyślktórej
ludziepowinnibyćtraktowanijakoosobyorównejwartościmoralnej.Potrzecie
zaś,równośćdotyczyrzekomopożądanychwarunkówspołecznych,jakrówny
podziałdochodów3.
Wzwiązkuztym,żeteoriesprawiedliwościdystrybutywnejmającharakter
normatywny,zmierzajądosformułowanianormrządzącychpodziałemdóbr,
wdalszychanalizachpominęliśmypierwszyzwymienionych,opisowysposób
interpretowaniaideałurówności.Wzięliśmynatomiastpoduwagędwapozostałe
sposobyrozumieniarówności,czylimoralnąrównośćludziorazrównośćokre-
ślonychwarunkówspołecznych.
Niemalwcałejzachodniejtradycjietycznejuważasię,żeludziesobierówni
podwzględemwartościmoralnej4.Moralnarównośćludzibyłałączonamiędzy
innymizprzypisywaniemkażdemuczłowiekowirównychprawnaturalnych(tezę
głosilistoicy,TomaszzAkwinu,JohnLocke).J.Lockenaprzykładargumen-
tował,żewszyscyludziemająrównenaturalneprawadosamoposiadaniaoraz
dowolności5.InnysposóbukazaniamoralnejrównościludziwybrałImmanuel
Kantodwołałsięmianowiciedoludzkiejautonomii.Jednozesformułowań
imperatywukategorycznegogłosi,żekażdyczłowiekjestcelemsamymwsobie
iniktniemożetraktowaćdrugiejosobytylkojakośrodkasłużącegodoosiągnię-
ciawłasnegocelu6.JeremyBentham,jedenztwórcówklasycznegoutylitaryzmu,
równieżzwracałuwagęnamoralnąrównośćludzi,twierdząc,że„każdyliczyć
sięmazajednegoiniktzawięcejniżjednego”7.Współcześniepostulatmoralnej
równościludzigłosząmiędzyinnymiJohnRawls8,którynawiązujedopoglą-
2T.Hobbes,Lewiatan,czylimateria,formaiwładzapaństwakościelnegoiświeckiego,tłum.
C.Znamierowski,PWN,Warszawa1994,s.107–108.
3A.Weale,Equality[w:]RoutledgeEncyclopediaofPhilosophy,t.3,ed.E.Craig,Routledge,
London–NewYork1998,s.393;B.Williams,TheIdeaofEquality[w:]idem,ProblemsoftheSelf,
CambridgeUniversityPress,Cambridge1973,s.230–249.
4W.Kymlicka,Tradycjaumowyspołecznej,tłum.P.Łuków[w:]Przewodnikpoetyce,red.
P.Singer,KsiążkaiWiedza,Warszawa2002,s.226–237;W.Kymlicka,Współczesnafilozofia
polityczna.Wprowadzenie,tłum.A.Pawelec,Znak,Kraków1998,s.58.
5J.Locke,Dwatraktatyorządzie,tłum.Z.Rau,PWN,Warszawa1992,s.165;C.Porębski,
Umowaspołeczna.Renesansidei,Znak,Kraków1999,s.62–64.
6I.Kant,Uzasadnieniemetafizykimoralności,tłum.M.Wartenberg,Antyk,Kęty2001,s.46
(429).
7AutorstwotychsłówJ.BenthamowiprzypisujeJohnStuartMill,Utylitaryzm.Owolności,
tłum.M.Ossowska,A.Kurlandzka,PWN,Warszawa1959,s.107.
8J.Rawls,SocialUnityandPrimaryGoods[w:]UtilitarianismandBeyond,ed.A.Sen,
B.Williams,CambridgeUniversityPress,Cambridge1999,s.164,172.