Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Modelestresuzawodowego
29
skutekprzymusuwypełnianiazadań,którenienależądojegoobowiązków
(C.L.Cooper,J.Marshall1987).
Niejednoznaczność(wieloznaczność)rolipojawiasięwówczas,gdyobo-
wiązkipracownikasąsłabozdefiniowanelubustrukturalizowane.Pracow-
niknieposiadawówczaswystarczającychinformacjinatematcharakteru
swojejrolizawodowej,tn.niemajasnościcodocelówpracyzwiązanych
ztąrolą,oczekiwańwspółtowarzyszypracywstosunkudopełnionejprzez
niegoroliorazcodozakresuiodpowiedzialnościpracy.Wieloznacznośćroli
zregułyzmuszajednostkędoobniżeniaefektywnościpracybądźzreduko-
waniawymagań(C.L.Cooper,J.Marshall1987;M.Łoboda1990;D.P
.Schult,
S.E.Schult2002).
Doprzeciążeniarolądochodziwsytuacji,kiedypracownikobarczonyjest
nadmiaremobowiązków(przeciążenieilościowe),któremusiwykonaćwokre-
ślonymczasie,lubspostrzegawłasnąrolęjakozbyttrudną(przeciążenieja-
kościowe).Zprzeciążeniemroliwiążesiętakżeodpowiedzialność,jakąponosi
pracownikorganizacji,szczególnieodpowiedzialnośćzadrugiegoczłowieka.
Występującewśrodowiskupracystresorymogąwywoływaćnapięcia,czyli
afektywne,fizjologiczneibehawioralnereakcjestresowe,którenastępniemogą
prowadzićdopsychicznychifizycznychzaburzeńfunkcjonowaniajednostki
(J.R.P
.French,R.D.Caplan1973;C.L.Cooper,J.Marshall1987;M.Łoboda1990;
D.P
.Schult,S.E.Schult2002).
PodstawowymodelMichiganstanowikombinacjęwielukategoriipojęcio-
wych.Zakładasiętu,żezwiązkimiędzypodstawowymigrupamizmiennych
wmodelusąmodyfikowaneprzezstałewłaściwościdanegopracownikaoraz
relacjeinterpersonalne.Najważniejszymjednakmankamentemprezentowa-
negomodelustresuzawodowegojestto,żenieopierasięonnażadnymujęciu
teoretycznym,któreumożliwiłobyjegoempirycznąweryfikację(P
.LeBlanc,
J.deJonge,W.Schaufeli2007).
Modeldopasowaniaosobyiśrodowiska
UdoskonaleniemmodeluMichiganjestm.in.modeldopasowaniaosobyiśro-
dowiska(person-environmentftmodel–P-E)opracowanyprzezuczestników
programubadawczegowInstytucieBadańSpołecznychnaUniwersytecie
Michigan(m.in.:J.R.P
.French,R.L.Kahn,R.D.Caplan,W.Rogers,S.Cobb,za:
R.VanHarrison1987).Modeltenopierasięnazałożeniu,żenapięciazwiązane
zestresemsąwynikieminterakcjimiędzyzmiennymiśrodowiskowymiaokre-
ślonymiwłasciwościamijednostki.Zgodnieztymujęciemstreszawodowy
możnadefiniowaćjako„niedopasowaniemożliwościjednostkidozasobów
