Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Modelestresuzawodowego
25
Transakcyjnakoncepcjastresuspotkałasięzpowszechnąakceptacjąista-
nowipodstawęwspółczesnegoujmowaniazjawiska.Podmiotowaocenasy-
tuacjistresowej,jejpoznawczareprezentacjaiocenastanowizaśkluczowe
zagadnieniewewspółczesnejteoriistresupsychologicznego(I.Heszen-Nie-
jodek2008).Dotakiegoujęciastresunawiązujątakżezarysykoncepcjiiteo-
riestresupolskichpsychologów,m.in.koncepcjasytuacjitrudnychTadeusza
Tomaszewskiego(1963),rozwojowateoriasytuacjitrudnychMariiTyszkowej
(1976,1978),informacyjno-regulacyjnateoriastresuJanuszaReykowskiego(1966,
1975),regulacyjnateoriastresupsychologicznegoZofiiRatajczak(1996).Inter-
akcyjnakoncepcjastresustanowiteżprzedmiotrozważańnaukowychoraz
badańempirycznychnadstresem,podejmowanychm.in.przezJanaStrelaua
(1996,2006),HelenęSęk(1991,1996,2000),IrenęHeszen-Niejodek(2008),Toma-
szaPasikowskiego(2000b,2001b).Transakcyjnakoncepcjastresujestrównież
podstawąwiększościwspółczesnychkoncepcjiimodelistresuzawodowego.
30Modelestresuzawodowego
Jednąznajważniejszychformaktywnościczłowiekajestpraca,obejmująca
„zespółczynnikówzmierzającychdozaspokojeniawłasnychpotrzebipotrzeb
innychludzi(rodziny,społeczeństwa)orazwarunkującychrozwójosobowości
iczłowiekajakopodmiotutychczynności”(H.Pietraszkiewicz1990,s.9).Praca
dlawieluosóbjestczymświęcejniżtylkoźródłemutrzymania,zapewniającym
poczuciebezpieczeństwa.Możebowiemdawaćpoczucietożsamości,stwa-
rzaćmożliwościuczeniasięnowychumiejętnościorazprzesądzaćowłasnej
wartościipoczuciuspełnienia.Zbadańwynika(D.L.Nelson,M.A.Hit1992),
żepracazawodowapoprawiasamoocenę,podnosistatusizwiększaogólną
satysfakcjęzżycia.
Aktywnośćzawodowaczłowiekaniezawszejednakwpływanajakość
jegożyciawyłączniepozytywnie.Dlawieluludzipracajestbowiemźródłem
silnegostresu,któregonegatywnedziałanierozprzestrzeniasięiprzenosi
częstopozaśrodowiskopracy.Konsekwencjądoświadczaniastresuzawodo-
wegoprzezpracownikówsązatemprzedewszystkimwysokiekosztyosobiste
wpostacizaburzeńwsferzefunkcjonowaniapsychospołecznegoorazutraty
zdrowia,znaczącoobniżającejakośćichżycia.
Specyfikąstresuzawodowego,nazywanegoteżstresemorganizacyjnym,
stresemwpracyczystresemrolizawodowej,jestto,żedotyczyonmiejsca
