Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
I.Ogólnacharakterystykastresunauczycielskiego
WitaminowymodelstresuP.Warra
Ciekaweujęciestresuzawodowegozaproponowałwlatachosiemdziesiątych
PeterWarr(1987).Opracowanyprzezniegomodel,zwanywitaminowym,od-
wołujesiędoanalogiipomiędzypsychologicznymwpływemoddziaływania
właściwościpracynazdrowiepsychicznepracownikaiwpływemwitaminna
zdrowieczłowieka.Autorpogrupowałwłaściwościpracynadziewięćkategorii,
zewzględunaróżneichoddziaływanienazdrowiepsychicznepracownika.
Kategorieteobejmujązatem:1)dostępnośćśrodkówfinansowych;2)fizyczne
bezpieczeństwo;3)wysokistatusspołeczny;4)możliwościsprawowaniakon-
troli;5)możliwościwykorzystaniaumiejętności;6)celenarzucanezzewnątrz;
7)różnorodnośćpracy;8)przejrzystośćśrodowiska;9)możliwośćnawiązywania
iutrzymywaniakontaktówinterpersonalnych.Takokreślonewłaściwościpracy
P
.Warr(1987)nazywałpsychologicznymiwitaminamipracy,uznając,żewa-
runkująonezdrowiepracownikawtakisamsposóbjakwitaminy(J.deJonge,
W.Schaufeli,za:P
.LeBlanc,J.deJonge,W.Schaufeli2007).
Zgodniezwitaminowymmodelemstresuzawodowegonieobecnośćpew-
nychwłaściwościpracywpływanegatywnienazdrowiepsychiczneczłowieka,
ichobecnośćzaśwywierakorzystnywpływnastanjegozdrowia.Jednakżepo
przekroczeniuokreślonego,wymaganegopoziomutakjakdalszeprzyjmowa-
niewitaminnieprzynosipozytywnychskutków,takteżnadmiarokreślonych
czynnikówśrodowiskapracymożewywieraćszkodliwywpływnazdrowie.
Uwzględniającznaczenieinterakcjimiędzyosobąasytuacjądlapowstania
stresuzawodowego,P
.Warr(1994)wyróżniatrzykategorieindywidualnych
atrybutów,któremogąmodyfikowaćwpływwłaściwościpracynazdrowie
psychicznejednostki.Doatrybutówtychautorzaliczatakieindywidualne
właściwościjednostki,jak:preferowanewartości(np.preferencje,motywy);
indywidualnezdolności(np.zdolnościintelektualneiumiejętnościpsycho-
motoryczne);wyjściowystanzdrowiapsychicznego,czylicechydyspozycyjne
(np.skłonnościdonegatywnychreakcjiafektywnych).Prowadzonenapodsta-
wiemodeluwitaminowegobadanianiepotwierdziłyjednakwystępowania
interakcjimiędzyindywidualnymiatrybutamiawłaściwościamipracywod-
niesieniudozdrowiapracownika(P
.LeBlanc,J.deJonge,W.Schaufeli2007).
ModeldynamikistresuwpracyC.L.Coopera
Wodpowiedzinapotrzebęustalenia,wjakisposóbróżnorodneczynniki
środowiskapracyoddziałująwzajemnienasiebie,tworzącłańcuchystreso-
rów,powstałmodelstresuCaregoL.Coopera(C.L.Cooper,J.Marshall1976;
