Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wtejsytuacjizjedynąwswymrodzajupropozycjąwystąpił
młodykrólPrusFryderykII,oferującWiedniowipomocwzamian
zaŚląsk–najbogatsząprowincję,perłękoronyhabsburskiej.Maria
Teresazoburzeniemofertętęodrzuciła,aleŚląskzostałbezpowrot-
niestraconywwynikutzw.wojenśląskich(1741–1742,1744–1745)
orazwojnysiedmioletniej(1756–1763).Niepomogłonawetpojedna-
niez„odwiecznym”wrogiem–Francjąwramachtzw.odwrócenia
sojuszy.Śląsk(zwyjątkiemksięstwopawskiegoicieszyńskiego)był
dlaHabsburgówbezpowrotniestracony.UczestnictwowIrozbiorze
PolskiizagarnięcieprawiecałejMałopolski(nazywanejurzędowo
KrólestwemGalicjiiLodomerii)w1772r.wbardzoniewielkimstop-
niustratętęrekompensowało.Dokwestiitejpowrócimywdalszych
rozważaniach.
Zdecydowanielepiejpowiodłysięcesarzowejreformywewnętrz-
ne.Dotyczyłyonearmii(wprowadzonom.in.szkolnictwowojskowe),
administracjiorazedukacji.TowłaśniedziękinimAustriamiała
przetrwaćjakomocarstwoprzeznastępne150lat.ChoćMariaTe-
resażyławepoceoświecenia,reformyprzezniąpodjęteniebyłypo-
wodowaneideologią,ajedynietroskąoprzyszłośćdomupanującego.
Wdzieletympotrafiłabyćpragmatykiem,awjegorealizacjiżądała
bezwzględnejlojalnościnietylkoodswychministrówczygenerałów,
aletakżeodwłasnejrodziny13.
DziełoMariiTeresykontynuowałsyninastępca,któryjeszcze
zażyciamatkiogłoszonyzostałwspółregentem–JózefII.Władca
tenczęstopodróżowałpomonarchiiincognito–owespecyficznein-
spekcjeupewniałygookoniecznościpogłębieniareformrozpoczę-
tychprzezmatkę.Jednak,gdysamodzielnieobjąłrządy(w1780r.),
okazałosię,żechcereformowaćzbytwieledziedzinżyciaiwzbyt
krótkimczasie.PoczynaniaJózefaIIbyłychaotyczne,apróbapod-
porządkowaniaKościołakatolickiegopaństwu(józefinizm)okazała
sięwręczszkodliwądladomupanującego.Najważniejszymposu-
nięciemwładzybyłtzw.patentopoddaństwie(Untertanenpatent)
z1780r.Zwalniałonchłopówzosobistegopoddaństwa.Akttennie-
13
J.Frais,ReformyMarieTerezieaJosefaII,Třebič2005,s.71–78.
21
