Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Ozwiązkachkulturyispołeczeństwa
kierunkachsocjologiiinterpretacyjnej,którąwlatachsiedemdziesiątych
XXwiekuMonicaB.Morristrafnienazwałasocjologiąkreatywną(Morris
1977),pokazującpokrewieństwomiędzytegorodzajuwyobraźniąsocjo-
logicznąawyobraźniąpisarzyidramaturgów.Częstoprzywołujesiętwór-
czośćLuigiPirandella,którystwierdził:ndramatjestwnasimyjesteśmy
dramatem”(tamże:72).Podejścietoznajdowałowyrazprzedewszystkim
wperspektywiebadawczejzbudowanejnaanalogiimiędzyteatremiżyciem
społecznym.Kiedyjednakmowajestojakiejśperspektywie,możetoozna-
czaćwyłączniepewnąkonwencję,acozatemidzie,żemożebyćonazmie-
niona,żewielubadaczymożejejnieprzyjąćiżewkońcumożnaposłużyć
sięinnąperspektywą,zbudowanąnazupełnieinnejanalogii.Rzeczywiście,
krytykaskupionabyławłaśnienatejwersjidramaturgizmu,którapolegała
natraktowaniuteatrujakoodpowiednikaspołeczeństwa,gdyżnietrudno
wykazać,żeprzecieżniecałyświatspołecznyjestsceną.Analogiateatralna
wodniesieniudointerakcjispołecznychokazujesięproblematyczna,gdyż
trzebazwrócićuwagęnatakzupełnieelementarnefakty,jakchociażbyto,
żepostaciewsztucesąntesame”,aichodtwórcyzmieniająsię,wżyciuspo-
łecznymnatomiastjestnaodwrót–wykonawcysącisami,aichwystępysą
rozmaite(tamże:161).
Problempoleganatym,żewpodejściudramaturgicznymniechodzi
tylkooanalogię,leczoistotnyzwiązektego,coTurnernazywałperfor-
matywnościąspołecznąiperformatywnościąkulturową,awięcozwiązek
międzydziałaniamikonstytuującymirzeczywistośćspołeczną–wykona-
niamispołecznymi–adziałaniamiwróżnysposóbrzeczywistośćtęre-
prezentującymi,awięcwykonaniamikulturowymi,takżewpostacisztuki
teatralnej.Próbętypologiiróżnychpodejśćdramaturgicznych,jakower-
sjisymbolicznegokonstrukcjonizmu,zarysowałwznanymesejuopost-
modernistycznychngatunkachzmąconych”CliIordGeertz,częściowotyl-
kousuwającnieporozumieniawynikającezsynonimicznegotraktowania
teatruidramatu(Geertz1998).SamTurnerukazywałróżniceizwiązki
międzydramatemscenicznymidramatemspołecznym,aleważnawjego
dorobkuantropologiateatru–wbrewintencjomautora–możesięprzy-
czyniaćdoniedowartościowaniazawartejwpracachTurneradramatur-
gicznejteoriiprocesówspołecznychikulturowych.
30
