Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Ozwiązkachkulturyispołeczeństwa
wprowadzoneprzezpragmatystówamerykańskich(Mead1964:95–96),
któreokazujesiętakżekategoriąpierwszorzędnąwTurneraprocesualnej
analiziezjawisk.PraceTurnera,chociażjednocześniemocnoosadzone
wtradycjibadańantropologicznych,właśniezewzględunaichznaczenie
dlateoriidziałanialudzkiego,anadewszystkonato,żeniosązesobąogól-
niejsząteorięczłowieka,niedająsięzamknąćwramachwyłączniejednej
dyscyplinynaukowej,aznoszącjejgranice,nieprowadząwżadnymrazie
doutworzeniajakiejśnowejsubdyscypliny,chociaż–abyzaznaczyćwyra-
ziścieswójpunktwidzenia–uczonytenużywał,jakzostałowspomniane,
określeńnantropologiawykonania”(theanthropologyofperformance)inan-
tropologiadoświadczenia”(theanthropologyofexperience).Transgresyjne
dążeniaTurnerawistociezmierzałykunowejsyntezieteoretycznejprzez
analizęprocesówdziałańsymbolicznych.Przeciwstawiałsięonwtenspo-
sóbwciążnowyminieustającympodziałomsubdyscyplinowym(TurnerV
.
1985:151).Wlapidarnysposóbprzedstawiatozaproponowanaformuła
homoperformans,którawymagawłaściwegorozumienia,gdyżzostałaużyta
nwżadnymrazieniewtymsensie,jakzwierzęzcyrku,któremożebyćzwie-
rzęciemwystępującym–jegowykonaniasąwpewiensposóbrefleksyjne;
wykonując,ukazujesiebiesamemusobie”(tamże1985:187).
nProces”,nrefleksyjność”,nwykonanie”–zniszbadawczychiteoretycz-
nych,wjakichznajdowałysięwcześniej,kiedypanowałstrukturalizm,zo-
stałyprzeniesionedosamegocentrumhumanistykiwspółczesnej.Trzeba
przytympamiętaćoroli,jakąodegrałnapoczątkuXXwiekuwspomnia-
nyjużpragmatyzmwuformowaniusymbolicznej,procesualnejiperfor-
matywnejperspektywyogląduzjawiskspołecznychikulturowych,awięc
oznaczeniupoglądówJohnaDeweya,George’aHerbertaMeada,atakże
FlorianaZnanieckiego–bywymienićmyślicielinajważniejszychdlaroz-
wojubadańnaddynamikąsystemówkulturowych,interakcjamispołecz-
nymiisymbolizmemspołecznym.
Przyciągającaodpewnegoczasuuwagękategoriawykonania,pozosta-
jącanadrugimplaniewkognitywniezorientowanejteoriijęzykaNoama
Chomsky’ego,przeciwstawiającegowykonaniuokreślającąjekompetencję
językową,wrazzezwrotem,którymożnanazwaćpragmatycznym,gdyż
28
