Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odwołaniesiędoideirenesansulubprzezodwołaniesiędo
ideikumulacji.Innymisłowy,szczególnycharakterprzeży-
wanegookresuupatrywanybyłbądźwtym,żeodrodziłon
właściwestarożytnymcnotyiprzywróciłstworzoneprzez
nichpiękno,bądźteżwtym,żewprowadzającnowewy-
nalazkiiodkrycia,wykroczyłpozaosiągnięciastarożyt-
nych.Wideirenesansustreszczasiętedyprzekonanieona-
stępowaniuposobiewdziejachepokrozkwitu,upadku
iponownegorozkwitu-odrodzenia-kultury.Takipodział
czasudziejowegorównoważnyjesttraktowaniugojako
przebiegającegonielinearnie,leczcyklicznie
75;natym
właśniepolegazasadniczaodmiennośćmiędzytympodzia-
łemazapatrywaniamiśredniowiecza.Przeciwieństwomię-
dzyideąrenesansuaideąkumulacjipolegazkoleinatym,
żepierwszazakładaistnieniejakiegośmaksimumrozwoju
kultury,któreniemożejużbyćprzewyższone,istwierdza,
żeowomaksimumjużrazwprzeszłościzostałoosiągnięte.
Ideakumulacjizasadzasięnatomiastnaprzeświadczeniu,że
dorobekludzi,przynajmniejwniektórychdziedzinach,po-
większasięnieprzerwaniewrazzupływemczasu;równo-
ważnajesttedyzałożeniulinearnościczasuhistorycznego,
którejpodstawąjestwszakżeniejednorazowainiepowta-
rzalnaingerencjaBogawdzieje,leczstałepowiększaniesię
zakresumożliwejtwórczościczłowieka.Chronologicznie
idearenesansujestwcześniejszaodideikumulacji,która
zyskujeszersząpopularnośćdopierowXVIw.,podczasgdy
idearenesansu,wzalążkowejpostaci,jakowizjaprzyszłoś-
ci,jestobecnajużuPetrarki
76.Logicznie-każdaztychidei
111111
75Sformułowałtoklarowniepewienpisarzangielskiwpierwszej
połowieXVIIw.:nThereis(itseems)bothinwitsandArts,asinall
thingsbesides,akindeofcircularprogresse:theyhavetheirbirth,their
growth,theirflourishing,theirfailing,theirfading,andwithinawhile
oftentheirresurection,andreflourishingagaine”.Cyt.w:R.F.Jones,
AncientsandModerns.AStudyoftheRiseoftheScientificMovementin
Seventeenth-CenturyEngland,St.Louis1961,s.30-31.Por.E.Garin,
LastorianelpensierodelRinascimento,w:tegoż,MedioevoeRinasci-
mento,s.192-210.
76Por.Th.E.Mommsen,Petrarch’sConceptionoftheDarkAges,
w:tegoż,MedievalandRenaissanceStudies,Ithaca,N.Y.1959,s.126.
49
