Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rewizjaobiegowychpojęćmanipulacji
41
ipłaszczyznyporozumienia,anieprzezominięcienaszejświadomości.
Jeślipominąćszczególnąkategorię(reklamapodprogowa),toreklama
(lubpropaganda)zakładamanipulacjęświadomością,aniemanipula-
cjęludźminieświadomymi.Innyprzykład:osobnik,którychcekogoś
sprowokowaćdopojedynkulubawantury,nieukrywaanitejintencji,
anifaktu,żewłasnymzachowaniemtemukomuśzagrażalubgoobraża
wsposóbniemożliwydozignorowania.Iosiągaswójcelwłaśniedzięki
świadomości,anienieświadomości,osobyzaatakowanej.
Wieluautorówsłuszniezwracauwagęnato,żedożelaznegoreper-
tuarumanipulacji(reklamowych,propagandowychczychoćbywgrach
imanewrachwojennych)należąrozmaiteformymistyfikacji-stwarza-
niepozorów,wznoszeniefasad,wywoływaniezłudzeńlubwyobrażeń
przesadnych(por.np.Uniszewski,2000,s.72).
WkażdymrazieDnieświadomość”macharakterwzględny,doty-
czypewnychaspektówoddziaływania,anieoddziaływaniajakota-
kiego.
KryteriumDnieświadomości”jestteżbardzonieprecyzyjne.Wrze-
czywistościwtychsytuacjach,wktórychstanświadomościjednostki
lubgrupypodlegającejoddziaływaniommaznaczenie,występujecała
skalamożliwychrelacjimiędzystanemświadomościastanemrzeczy
prezentowanymlubkształtowanymwramachmanipulacji:
•zupełnanieświadomośćbądźcelówimożliwychrezultatówwy-
wieranegonanaswpływu,bądźsamegooddziaływania;
•ograniczonaświadomość(niewszystkodostrzegamyirozumie-
my,częstoniewiemyteż,czegoniewiemy,acopowinniśmy
wiedzieć);
•opacznaświadomość(postrzegamysprawyluboddziaływania
wwypaczonejperspektywie,interpretujemybłędnie);
•świadomośćwyparta(wypieramyzeświadomościfaktylubwra-
żenia,przeżycia,wspomnieniaprzykre,niepożądane,kłopotliwe,
niewygodnelubodbiegająceodnaszychprzyzwyczajeńiuprzedzeń;
oczymśniechcemymyślećlubpamiętać,czegośnieprzyjmujemy
dowiadomości);
