Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Genezairozwójrejestracjistanucywilnego
nowierców,panowałaniezgoda,waśnieipotrzebazwołaniasoborunarodowe-
go25.Trudnasytuacjawkrajuwiązałasięzprawdopodobieństwemodrzucenia
Księgiuchwałsoborowychisprzeciwemsenatu.Stądteż,abytegouniknąć,do
oficjalnegoprzekazaniaksięgikrólowiZygmuntowiAugustowidoszłoniespo-
dziewaniednia7sierpnia1564r.wczasieobradsejmukoronnegowParcze-
wie26,zwołanegowkwestiiuniiPolskizLitwą27.Niebezpowoduhistorycy
uważajądziś,żeprzyjęcieprzezkrólauchwałsoborowychzadecydowałoolo-
sachkatolicyzmuwPolce.Wartojednakpodkreślić,żeoficjalnejrecepcjipo-
stanowieńsoborowychwsensieprawnym,dokonałarcybiskupgnieźnieński
UchańskinasynodziewPiotrkowieTrybunalskimwmaju1577r.Dlategoteż,
torok1577uznanyjestwliteraturzeprzedmiotuzawiążącywkwestiiimple-
mentacjipostanowieńSoborunaterenieIRzeczypospolitej28.
Podkreśleniawymagarównieżfakt,żekilkubiskupów,prekursorówrefor-
my,niecowcześniejprzyjęłouchwałySoboruwkościołachlokalnych29.
Wśródpolskichbiskupównależywymienić,wspomnianegowcześniej,Stani-
sławaHozjusza,którynasynodziewLidzbarkuWarmińskim(w1565r.)zale-
ciłprzyjęcieuchwałwkościelewarmińskim.Podobnieuczyniłbiskupwło-
cławskiStanisławKarnkowski,wybitnyreformator,przyjmującdekretysobo-
rowew1568r.30
25SoborunarodowegodomagałsięprymasUchańskiwrazzinnymiinnowiercamizasiada-
jącymiwsenacie.L.Kolankowski,PosłowiesejmówZygmuntaAugusta,Kraków1928,s.10in.
26ParczewtowdawnejPolscemiasteczkograniczne(Małopolski,potemwojewództwalu-
belskiego),wyznaczonenamiejsceobradsejmowych.Założonenaprawiemagdeburskimprzez
królaWładysławaJagiełłęw1401r.JakomiejscezjazdówPolskiiLitwy,doznawałowieluna-
padówkozackichitatarskich.Wielokrotniebyłospalaneipustoszone.Przezdobraparczewskie
prowadziławielkadrogahandlowa,szlakkrólewskizWilnadoLublinaiKrakowa.WParcze-
wieod24czerwcado12sierpnia1564r.odbywałsięsejmkoronnywsprawiezawarciauniiPol-
skizLitwą.ByłtoostatnisejmwParczewie,gdyżw1567r.całemiastobezpowrotniespłonę-
ło.M.Zakrzewska-Dubasowa,ParczewwXV-XVIIIw.,Lublin1962,s.26in.;A.Wawrzyńczyk,
RozwójwielkiejwłasnościnaPodlasiuwXViXVIw.,Wrocław1951,s.10-30,58-60;P.Sza-
fran,RozwójśredniowiecznejsieciparafialnejwLublinie,Lublin1958,s.85;szerzejpor.A.Wy-
czański,Lustracjawojewództwalubelskiego1565,Wrocław1959.
27S.Kutrzeba,W.Semkowicz,AktauniiPolskizLitwą1385-1791,Kraków1932,s.68in;
szerzejpor.W.Konopczyński,Chronologiasejmówpolskich1493-1793,Kraków1948.
28I.Subera,Synodyprowincjonalnearcybiskupówgnieźnieńskich,Warszawa1971,s.140in.
29Szerzejpor.S.Tymosz,Ewolucjakościelnegoprawapolskiegowświetlekodyfikacjido
XIXwieku,Lublin2008,s.127-150.
30Bardzoszczegółowoiskrupulatnienatentematpiszą:S.Tymosz,ZbiórbiskupaStanisła-
waKarnkowskiegozroku1579,nRocznikiNaukPrawnych”13(2003),z.2,s.51-68;A.Bru-
dziński,WkładbiskupaStanisławaKarnkowskiegowzastosowanieuchwałSoboruTrydenckie-
gowdiecezjikujawsko-pomorskiej(1567-1581),nStudiaWłocławskie”6(2003),s.439-446;
J.Gręźlikowski,BiskupStanisławKarnkowskijakoustawodawca.Wkładwdziełorecepcjire-
formytrydenckiejwdiecezjiwłocławskiej,nStudiaWłocławskie”7(2005),s.358-360.
29
