Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zasadyustalaniastanucywilnegoosobyfizycznejwaspekciehistorycznym
zagadnieńprawno-administracyjnych.Wrozporządzeniachdekretuuregulowa-
norównieżzasadępowinowactwaduchowego,powstałąprzychrzcieibierzmo-
waniu.Dlategoteż,zobowiązanoszafarzasakramentuchrztudoprowadzenia
księgichrztówatakżeodrębnejksięgidlabierzmowanych.PostanowieniaSo-
borunieuwzględniłynatomiastobowiązkuprowadzeniaksięgizmarłych19.
Wobecpowyższego,możnadziśjednoznaczniestwierdzić,żedyspozycje
soborowedałypoczątekrejestracjimetrykalnejwiernychwprawiepowszech-
nym.Jednaktransferideiprawnychustawodawstwakościelnegonagruntdie-
cezjalnynienastąpiłodrazu,auzależnionybyłodwielkiegooporuprawnego
społeczeństwaiindywidualnegousposobieniareformistycznegobiskupówdie-
cezjalnych20.Walkaoustawytrydenckieiprzystosowanieprawatrwałado
końcaXVIIIw.BezładEuropypogrążonejwherezji,wojnachdomowych,re-
wolucjach,sprzyjałrewoltomiszerzeniusięinnowierców.ZachodniaEuropa
niebyłazainteresowanaprzyjęciemograniczeńprawnychSoboru21.
Stanowiskatego,dziękiroztropnościkrólaimądrościnuncjuszapapieskie-
go,niepodzieliłaPolska,chociażbyładlaZachodunprzytuliskiemheretyków”
imiejscemnwielkiejrabacjireligijnej”22.Ztegowzględu,formaprzekazania
KsięgiuchwałSoboru–mającacharakteroficjalny,niebyłazaplanowana,sta-
nowiłaelementzaskoczeniaczłonkówsenatu.Głównymreżyseremowejsytu-
acjibyłStanisławHozjusz23,wrazznuncjuszemJanemFranciszkiemCom-
mendone24,przezkilkamiesięcy,przedprzyjęciemKsięgi,podróżowalipo
Polsce,przekonywalibiskupów,pozyskiwaligłosysenatorów,zjednywali
chwiejnych,wzbudzaligorliwośćwobroniewiary.Wśródsenatorów,takżein-
19UchwałySoboruuregulowaływielezagadnieńpodważanychprzezprotestantyzm.Oprócz
kwestiimetrykkościelnychiproblematykimałżeńskiej,reformaobjęłaszeregproblemówocha-
rakterzedogmatycznym,karnośćkościelną,unormowanokwestiezbieraniajałmużny,zarządza-
niadochodamiizakładamikościelnymi.Nakazanoułożeniewyznaniawiary,wydaniakatechi-
zmu,poprawieniamszału,brewiarza,tekstuWulgaty.Wydanoindeksksiągzakazanych.A.Pe-
trani,Reformał,s.3-5.
20R.Sobański,RecepcjaprawawKościele,PK46(2003)nr3-4,s.3-14.
21J.Umiński,HistoriaKościoła,t.I,uzupełniłW.Urban,Opole1959,s.561.
22Por.P.Aleksandrowicz,PrzyjęcieprzezkrólaisenatuchwałSoboruTrydenckiegowPar-
czewiew1564r.,PK9(1966)nr3-4,s.365.
23StanisławHozjusz(1504-1579)sekretarzkancelariikrólewskiej,od1551r.biskupwar-
miński,którydziałałiwspółpracowałwkancelariikrólewskiejikapitułach.Tonajegoprośbę
przysłanodoPolskidoświadczonegowposelstwachnuncjuszaCommendone,zktórymbyłza-
przyjaźnionyiktórymuzawdzięczałnominacjęnalegatainuncjuszapapieskiego.J.Umiński,
KardynałStanisławHozjusz–biskupwarmiński(1504-1579),Opole1948,s.65in.
24JanFranciszekCommendone(1524-1584)zdolnyprawnikidyplomata,od12marca1965r.
kardynał.Dałsiępoznaćpapieżomzeswychposelskichzdolności.J.Umiński,Historiał,
s.565.
28
