Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Genezairozwójrejestracjistanucywilnego
sobacharchiwalnych,sąksięgichrztówzLegnicy(1546r.),czyksięgizmar-
łychparafiiLubiń(1556r.)13.Teiszereginnychpomnikówarchiwalnych,sta-
nowiądowódrejestracjiwiernychozasięgulokalnym,jeszczenaponad100lat
przeduchwałamiSoboruTrydenckiego14.
1030Powszechnarejestracjametrykalnawustawachtrydenckich
Wymiernekorzyściprawno-duszpasterskie,wynikającezdotychczasowego
zwyczajuprowadzeniarejestracjiwiernych15,atakżedowolnośćipowolnyza-
niktakpożytecznegozwyczaju,przyczyniłysiędokoniecznościujęciareje-
stracjiwiernychwramyprzepisuprawapowszechnego.Dokonanotego11li-
stopada1563r.dekretemTametsidubitandum,zatwierdzonymna24sesjiSo-
boruTrydenckiego16(Dereformationematrimonii).Kluczowezapisydekretu
wprowadziłynowąformęzawieraniamałżeństwpodsankcjąnieważności,eli-
minującpowszechnewówczasmałżeństwatajne17.Stądteż,dlapewnoścista-
nuprawnego,jawnościitrwałościformy,zobowiązanoproboszczówdodoku-
mentowaniaczynności,wktórychuczestniczyli.Nałożononanichobowiązek
prowadzeniaksiągmałżeńskich,jakondługowiecznychświadków”zawartych
małżeństw18.ReformaSoboruTrydenckiegoobjęłaswymzakresemszereg
13W.Dworzaczek,Genealogia,Warszawa1959,s.59in.
14Szerzejpor.J.Sawicki,Analectazrękopisówbibliotekwarszawskich,PK3(1960)nr1-2,
s.307-344;J.Sawicki,ZksiągMetrykikoronnej.Tekstpierwszychkonstytucjisejmowychwję-
zykupolskimzr.1543wsprawiesądownictwaświeckiegoiduchownego,nTekiArchiwalne”
2(1954),s.51-95.
15Napodstawieprowadzonychksiągdochodzonofaktupochodzenia(legalnegoinielegal-
nego),stanuwolnego,przeszkódmałżeńskich,czyteżprzyjętychsakramentów.
16SobórTrydencki(1545-1563)dodziśuchodzizanajważniejszewydarzeniewnowożyt-
nejhistoriiKościoła.Zwołanywniezwykletrudnychwarunkachhistoryczno-religijnych,na
skutekprotestantyzmu,stałsięźródłemożywionejświadomościiobronywartościreligijnych
atakowanychprzezprotestantyzm.Trwałponad18lat,oficjalniezwołanyzapontyfikatuPawła
IIIbulląnLaetareJerusalem”z19grudnia1544r.Rozpoczęty13grudnia1545r.,zakończony
4grudnia1963r.PapieżPiusIVbulląnBenedictusDeus”z26stycznia1564r.(ogłoszoną
30czerwca1564r.)zatwierdziłwszystkiejegouchwały.Szerzejpor.A.Petrani,Reformatry-
dencka(wczterechsetleciezakończeniasoborutrydenckiego),PK7(1964)nr3-4,s.1-20;T.Sil-
nicki,SoborypowszechneaPolska,Warszawa1962;H.Jedin,DasKonzilvonTrient.EinÜber-
blicküberdieErforschungseinerGeschichte,Roma1948.
17J.Gręźlikowski,CzymbyłdlaKościołaSobórTrydencki(1545-1563)?Refleksjew440-tą
rocznicęodzakończeniaobrad,PK46(2003)nr3-4,s.171-226.Kwestiąproblematycznąbył
zakresterytorialnyobowiązywaniadekretuTametsi.Zgodniezezwyczajempowinienonobo-
wiązywaćtam,gdziezostałogłoszony.Okresreformacjiiwalkireligijnejeszczebardziejspotę-
gowałytewątpliwości.W.Góralski,Kościelneprawoł,s.228.
18Por.J.Kurpas,Początkiksiągł,s.23.
27
