Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wtedyzapewnićbadanymmożliwośćodmowyzgodynawykorzystanieuzyskanychod
nichdanych.”
16
Przytoczonewyżejzasadyodnosząsiędotrzechkwestii,którewedługmniesąnaj-
ważniejsze,abyćmożeinajtrudniejsze,wprocesieplanowaniaiprzeprowadzaniabadań:
dobrowolnościudziału,rozważaniakonsekwencjidlabadanych,udzielaniainformacjimiędzy
innyminatematprocedur.IchistotnośćpotwierdzarównieżEarlBabbiewksiążceBadania
społecznewpraktyce.Odnajdujemywniejnietylkozasadyopisaneponiżej,alerównieżroz-
ważaniadotyczącetegocodobre,acozłe,któremożnapodsumowaćstwierdzeniem,żenie
manatojednoznacznejodpowiedzi.Autorzauważa,że„Dlajednychjesttoreligia,dla
innychideologiapolitycznaalbopragmatycznaobserwacjakonsekwencjiróżnychdziałań.”
17
Należypodkreślić,żejestrównieżuwzględnionyaspektwłasnegooglądu,któryjestzwiązany
zmoralnościądanegobadacza,alerównieżposiadaniemprzezniegodoświadczenia,świado-
mości,aprzedewszystkimwrażliwości.
Babbiezauważa,żeto,comoralneczyetyczne,jestwynikiemumowydanejgrupy
społecznej.Tyczysiętorównieżspołecznościnaukowej,dlategoprzedstawiłumownenormy
etyczne,któredotycząbadańspołecznych:
-dobrowolneuczestnictwo:uwzględniającaspektpoświęceniaczasuorazprośbyodane
poufnepowinnobyćzawszezapewnione.Sąjednaksytuacje,jakpewnazależność(więź-
niowie,studenci)lubsamcharakterbadań(terenowe,czyliobserwacja),któreniezapew-
niająrzeczywistejdobrowolności,jakrównieżudzieleniezgody,równoznaczne
zuświadomieniemsobie,żedanebadaniemamiejsce,możeoznaczaćniemożnośćjego
przeprowadzeniawsposóbrzetelny,dającymiarodajnewyniki;
-niekrzywdzićbadanych:todobadaczanależyprzewidzeniewszelkichnegatywnychkon-
sekwencji,jakiemogąpowstaćwwynikuprzeprowadzonegobadanianaukowego.
Niezwykleistotnejestuwzględnienienietylkotego,coprzekazujesiębadanemu,alerów-
nieżto,comożedostrzecwsobie,swoimzachowaniu,wwynikuprzeprowadzanych
oddziaływań;
-świadomazgoda:wynikaonazdwóchpoprzednichzasad.Badaniwyrażajązgodę
naudziałwbadaniubędącwpełniświadomymimożliwychzagrożeń;
-anonimowość:jestzapewnionawyłączniewtedy,kiedyosobyzapoznającesięwynikami,
jakrównieżprzeprowadzającybadanie,niemogązidentyfikowaćautorów;
-poufność:występujewsytuacjiwktórejbadaczmożezidentyfikowaćautorawypowiedzi,
alezobowiązujesiętegonieujawniać;
-oszukiwaniebadanych:niekiedycharakterbadaniauniemożliwiaujawnienieprawdziwego
celudziałania,ponieważmożesiętowiązaćzbrakiemoczekiwanychefektówlubnasta-
wieniem,którewyczulibadanego-będziekontrolowałswojeodpowiedziwefekcieczego
możedojśćdoprzekłamań.Niezwykleważnejestto,abyjeślijużzostaniezastosowana
pewnamanipulacjalubprawdziwycelniebyłujawnionynapoczątku,powinnosięzrobić
topodkoniecbadania,gdyowawiedzaniebędziejużmiałaznaczeniadlabadania;
-analizaiprezentacja:koniecznajestświadomość,żebadanyrównieżmożedotrzeć
doopublikowanychwynikóworazodnaleźćsięwnichiprzeczytać,conajegotematjest
16http://www.ptp.org.pl/(dostęp:15.10.2016)
17E.Babbie2007,s.515.
12
