Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
§1.Etapypsychospołecznegorozwojuczłowieka
25
wianymokresiesilniewpływająintensywneidługotrwałeprzeżyciapsychicz-
nematki,azwłaszczaprzeżywanyprzezniąstresiniepokój
4
.
Zkoleiwokresiewczesnegodzieciństwa(odnarodzindo3rokużycia)
dokonujesięintensywnyrozwójdzieckapodkażdymwzględem.Przede
wszystkimkształtujesięsilneprzywiązanieizwiązekemocjonalnyzmatką
5
.
Intensywnośćtegoprzywiązaniazależyodwrażliwościmatkinapotrzeby
dziecka,aletakżeodtemperamentujegosamego.Przywiązanietowpływana
rozwójkompetencjipoznawczychispołecznychdziecka:czującsiębezpiecznie
dziękiobecnościmatkiizachęcaneprzezniądodziałania,dzieckopodejmuje
eksploracjęotoczeniafizycznegoipsychicznego
6
.
Wtymokresiegłównywpływnaprocessocjalizacjidzieckamarodzina,
aródjejczłonkówzasadnicząrolęodgrywamatka.Stajesięonapierwszym
partneremdozabawirozmów.Jeślimatkaobjawiaswojemudzieckużycz-
liwość,oddanieimiłość,wczasjejzachowaniestajesięwzorcemwspółżycia
społecznego,którywpływanaprocessocjalizacjizarównowokresiedzieciń-
stwa,jakteżwźniejszychlatachżycia.Wielebadańpotwierdzatezęodo-
datnimwpływiewychowaniarodzinnegoikontaktówzmatkąwpierwszych
latachżycianaprocesrozwojudziecka.Stwierdzasięwnichm.in.,żenie-
mowlęta,którewychowywanewdomu,przejawiająwyższypoziomaktyw-
nościirzadziejwystępująunichzaburzeniarozwojoweniżudzieci
przebywającychwdomudziecka
7
.
Jakjużwcześniejzostałostwierdzone,wprocesiesocjalizacjidziecka
ważnąrolęspełniająuczuciażyczliwościiwspółczucia.Życzliwośćwyrażana
przezdzieckomożeodnosićsięzarównodoczłowieka,jakidozwierzątczy
przedmiotów.Zkoleiuczuciewspółczuciapojawiasięnakońcowymetapie
wiekuponiemowlęcego.Bywaonospowodowanebólem,przykrościąlub
krzywdądoznanąprzezinnedziecko,widokiemskatowanegozwierzęcialub
innymprzykrymwydarzeniem.Uczucietojestwyrażanezapomocąsłów
imimiki.Douczućmogącychniekorzystniewpływaćnaprocessocjalizacji
należągnieworazstrach.Uczuciegniewujestmotywemzachowańagresyw-
nych,atakżetowarzyszącychimkonfliktów.Umałychdzieciźródłogniewu
możetkwićwograniczeniuswobodydziałania,uderzeniu,popchnięciuprzez
innedzieci,wyzwiskachiprzezwiskach.Zkoleistrachmożeniekorzystnie
oddziaływaćnaprocessocjalizacjidzieckapoprzezhamowanierozwojujego
aktywnościorazwytwarzaniesięskłonnościdoizolacji
8
.Doniosłąrolęwpo-
wstawaniustrachuodgrywająprzykredoświadczenianabytewdotychczaso-
wychkontaktachspołecznych.Dzieckodotkliwiepobiteprzezkolegówzaczyna
4
Ibidem,s.42-43.
5
M.deJouffrey,Psychologiadziecka,Warszawa1995,s.53.
6
J.Strelau,Psychologia.Podręcznikakademicki,Gdańsk2002,s.298.
7
Wynikibadańprzeprowadzonychprzezposzczególnychnaukowcówzostałyszerzej
omówionew:Z.Skorny,Processocjalizacjidzieciimłodzieży,Warszawa1976,s.112-114.
8
Ibidem,s.116-117.