Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskisamorządmiędzywojenny
ustawąscaleniową64lubmałą65.TonajwcześniejszywdziejachDrugiejRze-
czypospolitejdokumentdotyczącysamorządunatereniecałegokraju,zwyłą-
czeniemwojewództwaśląskiegojakojednostkiautonomicznej66.Ustawata
zawiera-wartykułachwstępnych-szczegółoweinformacjeostrukturze
samorządu.Wedługartykułu1.:
[…]organemstanowiącymikontrolującymwgminachjestradagminna,wmia-
stach-radamiejska,wpowiatowychzwiązkachsamorządowych-radapowia-
towa67.
organamiocharakterzezarządzająco-wykonawczymbyły:zarządgminy
(zestojącymnaczelewójtem),zarządmiejski(zburmistrzemlub-wmia-
stachwydzielonychzezwiązkówpowiatowych-prezydentem),wydział
powiatowy(zestarostą).Wartykule2.opisanokadencyjnośćorganówsta-
nowiącychizarządzających-trwającą5lat,orazzawodowychczłonków
zarządugminy-trwającąaż10lat.Wedługartykułów3.-5.wybieraćmógł
obywatel-bezwzględunapłeć-któryukończył24lataorazprzynajmniej
rokzamieszkiwałnaobszarzedanegozwiązkusamorządowego,gdzieprze-
prowadzanowybory,lubbyłobywatelemhonorowymtegozwiązkusamo-
rządowego.Niemogliwybieraćżołnierzeniezawodowisłużbyczynnejoraz
obywatelepozbawieniprawpublicznychiobywatelskich.Wybranymógłbyć
tylkowładającyjęzykiempolskim-wmowieipiśmie-obywatelRzeczy-
pospolitej,któryskończył30lat.
Podstawowąjednostkąsamorządubyłagminawiejska,składającasięzjed-
nejlubwielumiejscowości(osad,miasteczek,wsi,osiedli,kolonii,zaścianków
ifolwarków),bądźgromada(artykuły10.-16.).Gminnymorganemuchwa-
łodawczymwjednostkachpowyżej200mieszkańcówbyłaradagromadzka,
awmniejszychmiejscowościach-zebraniegromadzkie,któremuprzewod-
niczyłsołtys(artykuł18.).Wprowadzenieradygromadzkiejzniosłozasadę
bezpośredniegoudziałuobywateliwgminnymorganiestanowiącym.Do
kompetencjiradynależałozarządzaniemajątkiemidobremgromadzkim
orazpodejmowaniedecyzjiwsprawachoznaczeniulokalnym,związanych
zinfrastrukturągospodarczą,kulturalnąizdrowotną(artykuły17
.,19.i43.).
organemwykonawczymgromadybyłzaś-wybieranynatrzyletniąkadencję
przezradnychgromadzkichlubzebraniegromadzkie-sołtyswraz,ewentu-
alnie,zeswoimzastępcą.Wybranypodlegałzatwierdzeniustarostypowiato-
64Zob.np.Z.Leoński:SamorządterytorialnywRP.Warszawa1999,s.2.
65Zob.M.Kallas:SamorządterytorialnywDrugiejRzeczypospolitej.W:Heraldykasamorządowa
IIRzeczypospolitej(1918-1939).Red.S.K.Kuczyński.Włocławek2002,s.16.
66Dokumentskładasięztrzechdziałów.Przepisypierwszegodziałudotyczącałegokraju,dru-
giego-poszczególnychobszarówpaństwa,aostatniegoobejmująpostanowieniaprzejścioweikońcowe.
67Ustawazdnia23marca1933r.…,s.694.
37
