Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
1.Przyczynypożarów
przeciwnika.Podobnepodejrzeniaitowarzysząceimprocesydotyczyłynp.słyn-
negopożaru,który21czerwca1689r.zniszczyłczeskąPragę,czywielkiego
pożaruLondynuw1666r.Wpierwszymprzypadkuliczącanawet150pod-
palaczygrupamiaładziałaćnazleceniefrancuskiegogenerałaLudwikaXIV
EzéchieladuMasksięciadeMélac,którywczasiewojnypalatynackiej(1688-
1689)spaliłm.in.Spirę,WormacjęiHeidelberg,wdrugim-podejrzeniapadły
m.in.naHolendrówbędącychwlatach1664-1667wstaniewojnyzAnglią194.
Trzechdomniemanychfrancuskichpodpalaczy:FrancuzaBenoitDureze’a,
WawrzyńcaProchazkęzVolduchorazMaciejaSobińskiegoosądzonoistra-
conowlipcuiwrześniu1689r.
195
,niejakiegozaśRobertaHubertapowieszono
wTyburnwkońcupaździernika1666r.196
Podobnapsychozadotyczącacelowychwojennychpodpaleńwystępo-
wałarównieżwPolsce.Otonp.wedługJanaDługoszaw1473r.:Dwybuchały
wKrólestwiePolskimczęstszeniżzwyklepożary[ł].SpłonęłomiastoKraków
[ł]Wieliczka,Konin,Bełz,Chełm,LubomlaorazkatedrawŁęczycy[ł]przy-
puszczano,żesprawcątychpożarówbyłkrólwęgierskiMaciej[Korwin],który
ichdokonałprzezwłasnychpodpalaczy,Polaków,albopewnychprzekupionych
duchownych”
197
.Oprocesachdomniemanychsprawcównicniewiadomo.
NatomiastwedługDionizegoZubrzyckiegow1515r.spalonoweLwowieNN
chłopa,którynazlecenieTatarówmiałpodpalićtomiasto;podejrzewano,że
wtymżerokunarozkazksięciamoskiewskiegoWasylaIIIwznieconezostały
pożarywLublinieiWarszawie198.
Zkoleizaczęstepożarypodlaskichmiastw1621r.odpowiedzialnimieli
byćagencitureccysułtanaOsmanaII.
Miastteżpolskichtemiczasyrazemsiłapogorzało-czytamynp.wliściegubernatora
zabłudowskiegoMaciejaBerżeńskiegodohetmanalitewskiegoKrzysztofaRadziwiłła
z28maja1621r.-Tykocinwszytek,Goniądz,Łomża-tamże10kopdomówzgo-
rzało,Węgrów,dziśtydzieńjakpogorzałikościół,Toruńtakżepogorzał.Ułapiono
pięciułotrówpodWysokiemMazowieckim,coŁomżęspalili,pozłoczyńsku,zdłu-
gimiwłosamichodzą,rzekomoprzyznalisię,żesąposłaniodTurka,abyzapalali
miastawKrólestwiePolskim[ł].Itoteżpowiadają,żejestprzydworzeKJM[Króla
Jegomości]jedendworzaninobecniemieszkający,któryodTurkabierze30zł.Idaje
194Por.DziennikSamuelaPepysa1978,t.II,s.92;Karpiński2013,s.126-129;Han-
son2001,s.253;OžhářizVolduch1997,s.45-47;Pažoutová2011,s.40-50,69-86;
Svatek1888-1889,s.3,15-18,27-30,39-42,55-58,63-66.ZkoleiRudolfIIpodejrzewał
w1595r.Turkówowysłaniepodpalaczy,którzymielipalićmiastanaMorawach(Francek2011,
s.150).
195Francek2002,s.322-324;Karpiński2013,s.128-129;OžhářizVolduch1997,s.47;
Pažoutová2011,s.92-108.
196Hanson2001,s.300-301.
197Cyt.za:PolskaJanaDługosza1984,s.60.AgentówMaciejaKorwinapodejrzewano
takżeowywołanieseriipożaróww1486r.,kiedytospłonąłm.in.NowySącz(Walawender
1935,s.272).
198Walawender1935,s.290;Zubrzycki1844,s.140,142.
