Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.Przyczynypożarów
Gdzieniegdziesytuacjabyłajeszczebardziejnietypowa.Otonp.wBochni
w1740r.wpołowiedomówniebyłowogólekominów,cozdaniemStanisława
Fischeramiałowynikaćzwiarymieszkańcówwto,żeswobodnierozchodzący
siępodomudymczyścipowietrzeichroniodzarazy78.
Dużaliczbapożarówwywołanawadliwieskonstruowanymi,azwłaszcza
nieoczyszczonymizsadzykominami(szerzejotymwinnymfragmencieroz-
działu)sprawiała,żewładzemiejskieiwłaścicielemiaststalenawoływalido
regularnegoichczyszczenia;zanieprzestrzeganietychzaleceńgroziływysokie
grzywnypieniężne.DAbynakażdesuchednikominyoględowali-nakazywał
np.statutZygmuntaAugustaz1550r.-ategonieomieszkawali,iżbykominy
przedogniembyłydobrzeobwarowane.Aukogobynaleźlikominyźleopa-
trzoneabosadzpełne,tedymajągourzędowideferować,abybyłzatokaran”
79
.
Podobnychprzepisówstaranosię,zwłaszczawXVIIIw.,naogółprzestrzegać,
copotwierdzająm.in.uwagiojcaArnolda,autoraKroniczkirezydencjiKarmelitów
TrzewiczkowychwPoznaniu.Odnotowałon,żepomiędzy24grudnia1764r.
a17listopada1769r.aż47razyoczyszczanoróżnekominywjegoklasztorze
80
.
Zdarzałysięjednakrównieżnierzadkiesytuacjeodwrotne,dowodzące
brakudbałościwłaścicieliojakośćkominówiichoczyszczenie.Potwierdzają
tozwłaszczawizytacjeikontrole,jakiezalecałymiejskiemagistraty.Otoprzy-
kładowofragmentwizjilokalnejkamienicyBurszakowiczowskiejwPoznaniu
z17sierpnia1763r.:
Wizdebcedolnej-kominipiecstary[ł]wsieniizdebkaniezła,wktórejpiecstary
ikominniebardzodobry,kominwielkiwsienibardzozły,takżekominiarzjużsię
obawiawnimwymiataćsadzy,przezcowielkieniebezpieczeństwo-wizbieprzed-
niej[ł]kominekcalezłyipiectakżezły-wsieni,gdzieczterykominywychodzą,
awszystkiezłeinagłejreperacyipotrzebujące[ł]kominypoddachwychodzącebar-
dzozłeinawylotdziuraweskądwielkieniebezpieczeństwo81.
NatomiastwpoznańskiejkamienicyGołuchowiczowskiejstwierdzonow1718r.,
iżjesttam:Dbalkawposowiezła,zaktórąsiękominciągnieszkodliwieinie-
zwłocznejreparacyipotrzebuje,ponieważjestwtymkominierysanatrzy
palce,którasiędopołowykominaciągnie”
82
,wdomuobywatelapoznańskiego
TomaszaPuszkarzaw1637r.:Dkominsiębyłobaleł,ażmiulicznizakazalibyli
[zeznającemuwtejsprawiekrawcowiAndrzejowiKuligowiczowi]tamniecić
ognia”
83
,w1654r.zaświzytatorzypoznańscyDobaczylikominzkamienice
78Fischer1930,s.4.Wartopamiętać,żemogłotopoczęściwynikaćzfaktu,żewyka-
dzaniemieszkańwczasieepidemiizalecaływszystkieXVI-XVIII-wieczneporadnikiprzeciw-
morowe(Karpiński2000,s.117-118).
79Groicki1954,s.97.Oprzepisachdotyczącychczyszczeniakominówwmiastach
zob.Zajęcki2014,s.154-162.Por.teżLileyko1984a,s.305.
80ObliczeniawłasnenapodstawieKroniczkarezydencjiKarmelitów2005,s.40-183.
81APPAMPI471,s.298-299.
82APPAMPI455,k.19v.
83APPAMPI408,s.367.
