Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.Przyczynypożarów
murówwceluodblokowaniauliczekpodmurnych67;zalecanoteżodtworzenie
lubutworzenietzw.miedzuchów-tj.wąskichprzejśćwytyczanychpomiędzy
grupamidziałekbudowlanychlubciągamizabudowyhandlowejnarynkach68.
Osobyskładującedrewnoiinnetowary,niekiedypodgroźbągrzywien,musiały
usuwaćjezulic
69
,aci,którzybudowalinowedomylubodbudowywalispalone
czyzniszczoneposesje,mieliczynićtozgodniezustawowymizaleceniami.
Teprzemyślanedecyzjeniestetytylkowniedużejczęściinaogółjedyniecza-
sowobyłyprzezmieszkańcówrealizowane,amniejszemiastaimiasteczka
KoronyiLitwyażposchyłekXVIIIw.pozostawałynadalskupiskamigęsto
ibylejakustawionychdomów,znieprzejezdnymiulicami.
101040Kominyipaleniska
Elementemkonstrukcyjnym,którywdużymstopniumógłdecydowaćozagro-
żeniulubniedanegobudynkupożarem,byłkomin.Ponieważzagadnienieto
zostałoszerzejomówionewrozdziale4przezElżbietęNowosielską,wtym
miejscuograniczymysięjedyniedonajważniejszychkwestii.KonstrukcjaXVI-
XVII-wiecznychkominówniegwarantowałabezpieczeństwaprzedogniem.
Najczęstszebyłybowiemkominysztangowe,wktórychprzewodydymowe
znajdowałysięwdrewnianychkratachoblepionychgliną70,orazkominyple-
cionezchrustu,takżewylepianegliną71.JakpiszeBogusławUlicki:Dpanująca
wkominiewysokatemperaturazczasemdoprowadzaładozniszczeniasłabej
termiczniekonstrukcjiizapaleniasięnagromadzonejtamsadzy.Wkonsekwen-
cjinastępowałozajęciesięogniemdrewnianegodachuiposzycia”72.
67PrzykładowoAnnaOstrogskazakazaław1621r.budowynowychdomówwJarosławiu
naprzestrzeni100łokciodzamkowychwałów(Horn1968,s.39-40).ZkoleiwKrakowie
w1542r.uchwalonodwawilkierzedotyczącewyburzeniadomówprzymurnych,JanKazi-
mierzzabroniłzaśw1658r.wPoznaniuwznoszeniabudynkówwodległościmniejszejniż
40krokówodobronnychmurów(Prawa,przywilejeistatuta1885-1909,t.I,cz.1,nr92
i95;Łukaszewicz1838,t.I,s.35).Por.Zajęcki2014,s.192.
68Miedzuchypełniłyswąprzeciwpożarowąfunkcjęgłówniewwarunkachzabudowy
drewnianej.Popularnewśredniowiecznychmiastach,zracjibrakuprzestrzeniiwzrastającej
ciasnotywobrębiemurówszybkozostałyzabudowane.Wepocenowożytnejutraciłyczę-
ściowoznaczenienarzeczmurowanychściangrodziżarowych(Zajęcki2014,s.186-189).
SzczególniedużomiejscapoświęciłatejkwestiiKaliskaKomisjaDobregoPorządku,która
wceluułatwieniadojazdudopożarunakazaław1783r.pozostawieniesześciołokciowego
przejazdunatyłachmiejskichposesji(Zajęcki2014,s.189).
69Otofragmentkontraktuz18sierpnia1699r.dotyczącegosprzedażycieśliKasprowi
KrugowigruntunapoznańskichGarbarach.DDomostwotospustoszałenaGarbarach,ze
wszytkieminadgniełemipustkamiiprzyległościamiopróczuliczkipublicznej,którapodle
tegogruntudlaniebezpieczeństwaogniawolnamazawszedowodyzostawać”(APPAMP
I2276,s.177).Por.Nawrocki1947,s.16.
70Por.Truchliński1937,nr13,s.107;Ulicki2019,s.124.
71Ulicki2019,s.124;Wróbel-Lipowa1986,s.60;Wróbel-Lipowa2011,s.222.
72Ulicki2019,s.124.
