Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
103Noweodkrycia
21
porównywalnychzwielkościąjądrakometyHalleya.Gęstośćnaniebieobiektówjaśniej-
szychodtejwartościgranicznejwyniosła60tys.nastopieńkwadratowy,coprzekłada
sięnaliczbęokoło100mlnobiektówwcałympasiewzdłużekliptyki.
JednąznajciekawszychkonsekwencjiodkryciapasaKuiperajestniejakowymuszenie
uznaniaPlutonazaczłonkatejpopulacjimałychciałUkładuSłonecznego.Zważywszy
bowiempodobieństwojegoorbitydoorbitobserwowanychobiektówtransneptunowych
(Plutonrównieżporuszasięwrezonansie2:3zNeptunem),atakżerzucającesięwoczy
odmiennościjegoruchu,rozmiarówiwłasnościfzycznychwporównaniuzośmioma
wielkimiplanetami,trudnoznaleźćargumentyuzasadniającetraktowanienadalPlutona
jakodziewiątejplanetyUkładuSłonecznego(olosachPlutonajestmowanapoczątku
rozdziału9).Wydajesiętakże,żejesttojużchybaostateczneprzypieczętowanieoddawna
wysuwanychpodejrzeńoobecnościnakrańcachukładuplanetarnegokilkunietypowych
obiektówowspólnym–byćmoże–pochodzeniu,leczodmiennychlosach.OpróczPluto-
naijegosatelityCharonasątoksiężyceNeptunaTrytoniNereida,satelitaSaturnaPhoebe
orazChiron.Pomijającszczegóły,trzebajednakpodkreślić,żecorazbardziejwiarygodna
stajesięhipoteza,żeźródłemtychwszystkichobiektówjestwłaśniepasKuipera.Zniego
teżzapewnewywodząsięcentaury.
Ogromnymproblemempozostajenaturalniesprawatransportuobiektówzpasa
KuiperawrejonybliższeSłońca.Niewielenatentematpotrafmyobecniepowiedzieć.
Szczególnietrudnymzagadnieniemwydajesięznalezieniemechanizmuprzeniesienia
zpasaKuiperadużychciał,orozmiarachnp.Chirona,naorbitycharakterystycznedla
centaurów.Pewnesugestiepojawiłysięnatomiastodnośniedomniejszychobiektów,
któremogłybydaćpoczątekkometomokresowym.Jeszczeprzedodkryciemplanetoidy
(15760)1992QB1wskazywano,żenajbardziejwiarygodnymichźródłemmożebyć
hipotetycznyjeszczewtedyrezerwuarkometnakrańcachukładuplanetarnego.Drogą
modelowaniacyfrowegopokazano,żezderzeniaobiektówpasaKuiperaorozmiarach
1–10kmsądostateczniewydajnymprocesemdlawyjaśnieniaobserwowanejpopulacji
kometkrótkookresowych.Byćmożeistniejetupewnaanalogiazomówionymwyżej
dwuetapowymprocesempowstawaniaplanetoidbliskichZiemiwwynikuzderzeńwpasie
małychplanetmiędzyorbitamiMarsaiJowisza.Wszystkotojestaktualnieprzedmiotem
wnikliwychbadań.
Wdrugiejpołowie1996r.odkrytopierwszenietypoweobiektytransneptunowe.
WszystkiedotychczaszaobserwowaneskładnikipasaKuiperaporuszająsiępoprawie
kołowychorbitachpołożonychniemalwpłaszczyźnieruchuwielkichplanet.Obiekt
1996RQ20wyróżniłnatomiaststosunkowoduży,wynoszącyaż320,kątnachylenia
płaszczyznyorbitydopłaszczyznyruchuZiemi.Jeszczedziwniejszyokazałsięobiekt
1996TL66,którywkatalogumałychplanetzostałjużwpisanypodnumerem15874.
WprawdzienachyleniepłaszczyznyjegoorbitydopłaszczyznyruchuZiemijesttrochę
mniejszeiwynosi240,aledużymimośródorbity,równy0,6,powoduje,żechociaż
odległośćjegoperyheliumwynosi35AU,tojednakwapheliumobiekttenoddalasię
