Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
HALINAJANASZEK-IVANIČKOVÁ
niawWiedniuczesko-słowacko-polskiejorganizacjiDVzajemnost”
wobawieprzedkontaktamiŠtúrazRosjanamiidekonspiracją.Jest
topierwsze,alenieostatnieodsunięciesięodŠtúranietylkopol-
skich,aleisłowackichradykałów.Onsamtakżeszybkimkrokiem
oddalałsięodkoncepcjirepublikańskichiwolnościowych,zmie-
rzająckucarofilstwu,tj.filozofiiknuta,jakokreślilidosadnieten
rodzajpoglądówstudencisłowaccywGemerze,przynajmniejtaich
część,któratrzymałakciukistroniepolskiejiwęgierskiej.Pozo-
stali,wduchuŠtúraiRosjan,wymyślaliimodpolskichanarchistów
isobiepanów.
WlatachczterdziestychipięćdziesiątychnasiliłasięnaŠtúra
inwazjawpływówrosyjskichsłowianofilówipanslawistów.Ichpaletę
wzbogaciły–jakdowodzitegoJoannaGoszczyńska16–lektury
pismiartykułówinnychjeszczekonserwatystówRosji:Konstan-
tegoAksakowa,StiepanaSzewyriowa,AleksandraKirejewskiego,
AleksegoChomiakowa,myślicieliipisarzyoukierunkowaniuteo-
logicznym,zwróconychkuzagadnieniomcerkwiprawosławnejjako
źródławiaryżywej,wprzeciwieństwiedokulturyracjonalistycznej
DgnijącegoZachodu”(toostatnieokreśleniezawdzięczamyeklezja-
ścieChomiakowi).(Szewyriowowi–przyp.JG).Ione–jakwynika
zlekturypismGoszczyńskiej–najbardziejzaważyłynaewolucji
Štúra,wktórejzasięguznalazłysięrównieżżyweówcześniedys-
kusjenatematznaczeniacywilizacjirosyjsko-azjatyckiej,wschod-
niej,prawosławnej,bizantyjskiej,samodzierżawnej,kształtującejsię
wopozycjidozachodniejłacińskiej,rzymsko-katolickiej,ewange-
lickiej,demokratycznej.Wtymkontekściepojawiałsiętakżespór
rosyjsko-polski,przyczymdlaŠtúrabardziejatrakcyjnabyłapierw-
szazcywilizacji,gdyżreprezentowałarealnąsiłę.Oilewewcze-
śniejszychfazachmiękkipanslawizmŠtúrawyrażałsięnieufnością
16J.Goszczyńska,SłowiańszczyznaiPolacywhistoriozofiiĽudov{taŠtúra,
w:eadem,Sławniizapomniani.Studiazliteraturyczeskiejisłowackiej,Warszawa
2004;eadem,Synowiesłowa.Myślmesjanistycznawsłowackiejliteraturzeromantycz-
nej,Warszawa2008,wszczególnościrozdziałCasusĽudov{tŠtúr,s.66inastępne.
